Επιβίωσε της τραγωδίας του Μονάχου για να γίνει ένας από τους πληρέστερους επιθετικούς του αγγλικού ποδοσφαίρου. Εσύ ξέρεις τον Ντένις Βιολέ;
Υπάρχουν πολλές ποδοσφαιρικές ιστορίες που θα μπορούσαν εύκολα να θεωρηθούν εποποιίες. Σε κάθε μια από αυτές, συμπεριλαμβάνονται οι μεγάλοι πρωταγωνιστές τους, που τους αναφέρουμε μέχρι και σήμερα, πιθανότατα πολλά χρόνια μετά από όταν συνέβησαν, χωρίς καν να τις έχουμε ζήσει. Μέσα από αφηγήσεις, μαθαίνουμε για αυτούς τους ήρωες και οτιδήποτε σημαντικό κατάφεραν. Αλλά, αυτές οι ιστορίες συχνά κρύβουν μία παγίδα – να λησμονούμε εύκολα αυτούς που τις δημιούργησαν. Ο σημερινός μας ήρωας είναι μια τέτοια περίπτωση. Και το όνομα αυτού; Ντένις Βιολέ.
Πρόκειται για έναν παίχτη που σπάνια θα ακούσεις να αναφέρεται ως ένας από τους σπουδαιότερους που φόρεσαν ποτέ τη φανέλα της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Κάτι που φαντάζει περίεργο, καθώς μιλάμε για τον 5ο σκόρερ στην ιστορία της, με 179 γκολ σε 293 παιχνίδια (!) και με ρεκόρ τα οποία ακόμα δεν έχουν καταρριφθεί από την εποχή του. Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή.
Ο Ντένις Βιολέ γεννήθηκε το 1933 στο Φάλοουφιλντ του Μάντσεστερ. Από μικρός είχε αποφασίσει ότι η ομάδα της καρδιάς του είναι η τοπική Γιουνάιτεντ, οπότε και γράφτηκε στις ακαδημίες της το 1949. Προπονητής της πρώτης ομάδας από το 1945 ήταν ο Σερ Ματ Μπάσμπι, που λίγο αργότερα θα έφτιαχνε την πρώτη υπερομάδα του συλλόγου με παίκτες κυρίως από τις ακαδημίες της. Μια εξαιρετικά ριζοσπαστική για την εποχή κίνηση, καθώς οι περισσότερες ποδοσφαιρικές ομάδες στηρίζονταν σε μεταγραφές!
Βλέποντας το ταλέντο του Βιολέ και μένοντας πιστός στην ιδέα αυτού που ήθελε να δημιουργήσει, ο Μπάσμπι του έδωσε επαγγελματικό συμβόλαιο το 1950, σε ηλικία μόλις 17 χρονών. Το ντεμπούτο του με την πρώτη ομάδα καθυστέρησε όμως τρία χρόνια. Τη σεζον 1952/53, ο Βιολέ έπαιξε τρία παιχνίδια με τη φανέλα της ομάδας και σκόραρε ένα τέρμα. Η συνέχεια του ήταν εκρηκτική. Βασικό και αναντικατάστατο μέλος της ομάδας που ενθουσίασε την Αγγλία και την Ευρώπη στην δεκαετία του 1950, σκόραρε κατά ριπάς.
Μαζί με τον Ντάνκαν Έντουαρντς, ηγούνταν της πιθανότατα καλύτερης εκδοχής που έχει παρουσιάσει ποτέ η Γιουνάιτεντ, σκοράροντας με κάθε τρόπο. Η ομάδα του Μπάσμπι κατάφερε να κερδίσει το πρωτάθλημα της σεζόν 1955/56 με έναν μέσο όρο ηλικίας κάτι λιγότερο από 23 (!) χρονών, με τον Βιολέ να είναι από τους βασικούς πρωταγωνιστές, με 20 τέρματα. Την επόμενη χρονιά η Γιουνάιτεντ επανέλαβε το κατόρθωμά της, ρίχνοντας ακόμα περισσότερο τον μέσο όρο ηλικίας, στην πρώτη επαγγελματική σεζόν του ίσως διασημότερου παίκτη εκείνης της ομάδας, ενός άλλου Σερ, του Μπόμπι Τσάρλτον.
Έχοντας φτάσει μέχρι τα ημιτελικά του κυπέλου πρωταθλητριών τη σεζόν 1956/57 και βιώνοντας τον αποκλεισμό από την κραταιά -και τότε- Ρεάλ Μαδρίτης, όλοι πίστευαν ότι η ομάδα του Μπάσμπι θα σάρωνε τα πάντα στο πέρασμα της. Συγκεκριμένα, εκείνη τη σεζόν η ομάδα του Μάντσεστερ νίκησε την Άντερλεχτ 10-0 (!), αποτέλεσμα που μέχρι και σήμερα παραμένει ρεκόρ για τον σύλλογο, με τον Βιολέ στο συγκεκριμένο παιχνίδι να σκοράρει καρέ τερμάτων. Για τη σεζόν μάλιστα κέρδισε και τον τίτλου του κορυφαίου σκόρερ της διοργάνωσης με εννέα τέρματα (όντας ο πρώτος Άγγλος που σκοράρει στη διοργάνωση).
Και τότε συνέβη μια από τις διασημότερες τραγωδίες που έχει βιώσει το αγγλικό ποδόσφαιρο. Η Γιουνάιτεντ αντιμετώπιζε τον Ερυθρό Αστέρα στην Γιουγκοσλαβία στα πλαίσια του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Επιστρέφοντας αεροπορικώς πίσω στην Αγγλία, το αεροπλάνο συνετρίβη στο Μόναχο, προκαλώντας τον θάνατο 21 εκ των 44 επιβαινόντων. Οκτώ παίκτες της ομάδας ήταν μέσα σε αυτούς, υπολογίζοντας και τον Ντάνκαν Έντουαρτς που άφησε την τελευταία του πνοή 15 ημέρες αργότερα. Μια στιγμή που πάγωσε στον χρόνο, μια ανείπωτη τραγωδία και ένα από τα μεγαλύτερα ποδοσφαιρικά «what ifs» του αιώνα που πέρασε.
Ο Βιολέ επιβίωσε της πτώσης και κατάφερε να αγωνιστεί μόλις τρεις μήνες αργότερα. Μάλιστα, ευτύχησε να σκοράρει και στον ημιτελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών ενάντια στη Μίλαν, στη νίκη της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με 2-1 (που εν τέλει αποκλείστηκε μετά το 4-0 στην Ιταλία). Τις επόμενες σεζόν η ομάδα προσπάθησε να αναγεννηθεί από τις στάχτες της, με τον Τσάρλτον να έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ομάδα και τους Βιολέ και Φουλκς στους αμέσως επόμενους στυλοβάτες της.
Ο Βιολέ απέδιδε μέσα στο γήπεδο με τον ίδιο ρυθμό, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να σκοράρει 32 τέρματα σε 36 συμμετοχές στο πρωτάθλημα της σεζόν 1959/60. Αυτό του έφερε το Χρυσό Παπούτσι της πρώτης κατηγορίας του αγγλικού ποδοσφαίρου, σημειώνοντας ένα ρεκόρ τερμάτων που ακόμα δεν έχει καταρριφθεί. Τα κατορθώματα του με τη φανέλα της Γιουνάιτεντ είχαν ως αποτέλεσμα την κλήση του στην εθνική Αγγλίας, με την οποία πάντως έπαιξε μόνο δύο αγώνες, σκοράροντας μια φορά.
Τον Ιανουάριο του 1962, προς έκπληξη πολλών, ο Μπάσμπι αποφάσισε να πουλήσει τον Βιολέ στη Στόουκ Σίτι, έναντι του ποσού των 25.000 λιρών (αρκετά σημαντικό για την εποχή). Η νέα του ομάδα μπορεί να βρισκόταν στην δεύτερη κατηγορία και να ήταν σε μια φάση ανοικοδόμησης, με τον προπονητή Τόνι Γουάντινγκτον να έχει συγκεντρώσει στην ομάδα αρκετούς έμπειρους και καλούς παίκτες της εποχής, με σημαντικότερο όλων τον θρυλικό Στάνλεϊ Μάθιους!
Η μεταγραφή του Βιολέ στη Στόουκ θεωρήθηκε «κλοπή», καθώς ήταν έως τότε ο δεύτερος σκόρερ στην ιστορία της Γιουνάιτεντ, στην καλύτερη ποδοσφαιρικά ηλικία (28 ετών) και με αρκετές ποδοσφαιρικές παραστάσεις από το υψηλότερο επίπεδο της εποχής. Στην πρώτη του σεζόν στην ομάδα δεν βοήθησε ιδιαίτερα, αλλά στην επόμενη ήταν από τους βασικούς λόγους που οι «Πότερς» επέστρεψαν στην πρώτη κατηγορία μετά από δέκα χρόνια απουσίας. Ο Βιολέ από το σημείο αυτό και μετά σταμάτησε να είναι τόσο παραγωγικός, αν κι έμεινε στο Βικτόρια Γκράουντ μέχρι το καλοκαίρι του 1967, όταν και ανακοίνωσε την απόσυρση του από το ποδόσφαιρο. Η Στόουκ τίμησε την προσφορά του στην ομάδα, ονοματίζοντας έναν δρόμο κοντά στο γήπεδο της ως «Λεωφόρο Ντένις Βιολέ».
Μια απόσυρση που κράτησε λίγους μήνες, καθώς μετά έπαιξε ποδόσφαιρο για μια σεζόν στις ΗΠΑ με την ομάδα της Μπάλτιμορ Μπέις, πριν επιστρέψει στην Βρετανία και παίξει ποδόσφαιρο με την ερασιτεχνική Γουίτον Άλμπιον και την Λίνφιλντ στην Βόρειο Ιρλανδία, βοηθώντας την μάλιστα να κερδίσει το κύπελλο το 1970 (και τελευταίο τίτλο για τον ίδιο ως ποδοσφαιριστής). Το 1971, έχοντας κρεμάσει οριστικά αυτην την φορά τα εξάταπα του, προπόνησε για μικρά διαστήματα την Πρέστον και την Κρου Αλεξάντρα χωρίς ιδιαίτερη επιτυχια. Όλα αυτά μέχρι να ξεκινήσει το επόμενο κεφάλαιο της καριέρας του: η προπονητική στην Αμερική!
Στην εισαγωγή του κειμένου αναφέρθηκε πως ο Βιολέ ήταν από τους «ριγμένους» στις αφηγήσεις της σπουδαίας ομάδας των «Μωρών του Μπάσμπι» και ίσως για αυτό να φταίει σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό ότι σταμάτησε γρήγορα να ασχολείται με το ποδόσφαιρο εντός του Νησιού. Αντ’ αυτού έγινε ένας από τους βασικούς λόγους ανάπτυξης του ποδοσφαίρου στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Αρχικά σε επαγγελματικές ομάδες, υπήρξε πρώτος προπονητής για τους Ουάσινγκτον Ντίπλοματς, ενώ στη συνέχεια διατέλεσε βοηθός πριν αναλάβει ο ίδιος τους Τζάκσονβιλ Τι Μεν. Μαζί τους κατάφερε να κερδίσει και τον πρώτο του τίτλο ως προπονητής, φέρνοντας πρώτη φορά τίτλο σε οποιαδήποτε ομάδα με έδρα το Τζάκσονβιλ.
Ο ίδιος βρήκε ένα δεύτερο σπίτι στην πόλη και αυτή τον λάτρεψε. Ξεκίνησε να προπονεί την πανεπιστημιακή αντρική ποδοσφαιρική ομάδα των Σεντ Τζονς Κάουντρι Ντέι Σκουλ, καθώς και τους Τζάκσονβιλ Νάιτς (ομάδα ποδοσφαίρου σάλας). Από το 1990 έως το 1995 ήταν προπονητής των Ντόλφινς, ομάδα του πανεπιστημίου της περιχοής, ενώ στη συνέχεια προπόνησε τους Ριτσμοντ Κίκερς για δύο σεζόν, μέχρι να επιστρέψει μόνιμα στο δεύτερο σπίτι του το 1997 για τους Τζάκσονβιλ Σάικλονς, στους οποίους και εργάστηκε μέχρι να χάσει τη μάχη από την επάρατη νόσο τον Μάρτιο του 1999, στην ηλικία των 65 ετών.
Η προσφορά του Βιολέ εκτιμήθηκε δεόντως τόσο από την πόλη του Τζάκσονβιλ, όσο και από το αμερικάνικο ποδόσφαιρο. Προς τιμή του, από το 2001, η ομάδα των Ντόλφινς και οι βασικοί αντίπαλοι τους, η ποδοσφαιρική ομάδα του πανεπιστημίου της Βόρειας Φλόριντα, παίζουν κάθε χρόνο για να κερδίσουν τον τίτλο του «Κυπέλλου Ντένις Βιολέ». Το 2002 εισήχθη μετά θάνατον στο Hall of Fame του Αμερικανικού Ποδοσφαίρου, το 2006 το προπονητικό κέντρο που βρίσκεται στο Λόνγκγουντ της Φλόριντα πήρε το όνομά του και το 2010 η επιτροπή του Hall of Fame της Ουάσινγκτον αναγνώρισε την προσφορά του στο ποδόσφαιρο της πολιτείας!
Κοιτώντας την ιστορία του, δεν μπορεί κανείς να μην αναρωτηθεί πως ο Βιολέ δεν έχει μείνει στην συνείδηση των ποδοσφαιρόφιλων όπως άλλοι της γενιάς του. Ένας παίκτης που άφησε ιστορία, έκανε σημαντικά ρεκόρ, διακρίθηκε σχεδόν όπου βρέθηκε και πρόσφερε πολλά στο ποδόσφαιρο. Μια ποδοσφαιρική ζωή που αποτυπώθηκε άριστα στο ντοκιμαντέρ του 2016, «Dennis Viollet: A United Man», για τον άνθρωπο που βοήθησε τα «μωρά του Μπάσμπι» να γιγαντωθούν, που επιβίωσε του αεροπορικού δυστυχήματος του Μονάχου, που υπήρξε πρωτοπόρος και δάσκαλος του αθλήματος στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και δεν σταμάτησε να ασχολείται με αυτό που αγαπάει ακόμα και λίγο πριν πεθάνει.
