Αν και εμπνεύστρια του offside trap θεωρείται η Νοτς Κάουντι, η διάσημη παγίδα τελειοποιήθηκε από τον Τζορτζ Γκρέιαμ και την Άρσεναλ πριν από 30 χρόνια.
Στην ταινία του 1997, «The Full Monty», ο Τζέραλντ (Τον Γουίλκινσον) προσπαθεί να μάθει στην παρέα του ένα χορευτικό για στριπτίζ, με τραγικά αποτελέσματα. Ο Γκαζ (Ρόμπερτ Καρλάιλ) και οι υπόλοιποι της ομάδας είναι ανεπίδεκτοι, μέχρι που ο Τζέραλντ απηυδισμένος τούς εξηγεί ότι προσπαθεί απλώς να τους βάλει σε μία ευθεία γραμμή με σηκωμένο το δεξί τους χέρι. Τότε, ακούγεται κάποιος από τους επίδοξους χορευτές: «Βασικά, είναι σαν την παγίδα οφσάιντ της Άρσεναλ, έτσι δεν είναι;». Και έπειτα από αυτές τις μαγικές λέξεις, οι πέντε χορευτές πετυχαίνουν το νούμερο στην εντέλεια. Ποιο είναι όμως το background πίσω από την τότε καινοτομία του προπονητή των «Κανονιέρηδων», Τζορτζ Γκρέιαμ, που έφτασε μέχρι την 7η τέχνη;
Η Άρσεναλ, ιδιαίτερα πιο παλιά, τις δεκαετίες του ’70 και ’80, είχε τη φήμη αμυντικογενούς ομάδας, που ενίοτε έπαιζε «ανιαρό» ποδόσφαιρο, όπως φανερώνει και το αλλοτινό σύνθημα: «Boring, Boring Arsenal». Όμως, η ιστορία του παρόντος άρθρου έρχεται από τη δεκαετία του ’90. Την εποχή εκείνη, λοιπόν, η διάσημη παγίδα, το offside trap όπως είναι πια διεθνώς γνωστό, αναδείχθηκε σε βασικό συστατικό της άμυνας των «Κανονιέρηδων». Σύμφωνα με μια αφήγηση, «ο Τόνι Άνταμς πέρασε 19 ένδοξα χρόνια στην Άρσεναλ, έχοντας τον περισσότερο καιρό σηκωμένο το χέρι του στον αέρα». Όπως θυμάται ο σχολιαστής Τζον Τσάμπιον, «το δεξί χέρι σηκωνόταν μόνιμα ψηλά όταν ο Τζορτζ Γκρέιαμ ήταν προπονητής, καθώς όλοι μαζί προχωρούσαν ταυτόχρονα μπροστά, για να πάρουν άλλο ένα οφσάιντ, καθοδόν προς μια αναπόφευκτη νίκη με 1-0».
Αν και το σύστημα αυτό, η παγίδα, επινοήθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα από τη Νοτς Κάουντι, και στη συνέχεια υιοθετήθηκε από τον σπουδαίο Αργεντινό προπονητή Οσβάλντο Θουμπελδία, οπωσδήποτε η ομάδα που έφτασε την τακτική σε άλλο επίπεδο ήταν η Άρσεναλ της δεκαετίας του 1990. Ως offside trap νοείται κάθε προσπάθεια, βάσει τακτικής, μιας αμυνόμενης ομάδας να αναγκάσει τους επιτιθέμενους να βγουν σε αντικανονική θέση, όταν θα λάβουν την μπάλα.
Έτσι, συνήθως προτού ένας επιτιθέμενος αντίπαλος παίκτης δώσει μία μπαλιά μπροστά, ο τελευταίος αμυντικός, ή αμυντικοί, κινούνται προς τα μπρος, απομονώνοντας τον επιθετικό, «παγιδεύοντάς» τον σε θέση οφσάιντ. Η σωστή εκτέλεση της παγίδας απαιτεί καλό συγχρονισμό από τους αμυντικούς και θεωρείται πως ενέχει ρίσκο, καθώς, κινούμενοι προς τα μπρος (και συνεπώς απομακρυνόμενοι από την εστία τους) οι αμυντικοί ενδέχεται να αφήσουν ακάλυπτο τον τερματοφύλακα – αν τελικά η παγίδα αποτύχει, τότε ο επιθετικός έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να σκοράρει, αφού θα είναι αμαρκάριστος.
Βέβαια, στις μέρες μας, όπου πλέον θεωρείται πως ένας παίκτης δεν είναι οφσάιντ ακόμα κι αν βρίσκεται πίσω από την αμυντική γραμμή, εάν δεν εμπλέκεται άμεσα στη φάση ή δεν επηρεάζει με κάποιον τρόπο τους αντιπάλους, η τακτική του offside trap γίνεται ακόμα πιο παρακινδυνευμένη. Στο σύγχρονο αγγλικό ποδόσφαιρο, μία από τις ομάδες που συνηθίζει να παίζει με ψηλή αμυντική γραμμή και παρόμοιες παγίδες είναι η Λίβερπουλ του Γιούργκεν Κλοπ, ο οποίος είναι δηλωμένος θαυμαστής του Ιταλού προπονητή Αρίγκο Σάκι, που εφάρμοζε την ίδια τακτική στη Μίλαν. Τη σεζόν 2021/22 η Λίβερπουλ κέρδισε σχεδόν διπλάσια οφσάιντ από οποιαδήποτε άλλη ομάδα της Πρέμιερ Λιγκ.
Για να επιστρέψουμε όμως στο θέμα μας, σύμφωνα με τον πρώην ποδοσφαιριστή της Άρσεναλ, Πέρι Γκρόουβς, για το offside trap της δεκαετίας του ’90, «ήταν χορογραφημένο. Ξεκινούσε από τον Τζορτζ Γκρέιαμ, περνούσε και στους τέσσερις παίκτες της αμυντικής γραμμής, όπου, δεν είναι ότι παίζαμε ακριβώς ένα offside trap, αλλά, με τον τρόπο που έστηνε ο προπονητής την τετράδα της άμυνας, είχαμε πολύ ψηλά την αμυντική γραμμή, είχαμε τα δύο full back να πιέζουν μπροστά από τα σέντερ χαφ, και ήταν τα σέντερ χαφ που θα έπαιζαν το οφσάιντ, επειδή ήξεραν καλά ότι ο Νάιτζελ Γουίντερμπερν [αριστερό μπακ] και ο Λι Ντίξον [δεξί μπακ] θα τραβιόντουσαν από πίσω τους, και τους είχε εντυπωθεί ότι με το που παιχτεί η μπάλα προς τα μπρος, εάν πίστευαν ότι ο αντίπαλος επιθετικός ήταν οφσάιντ, και οι τέσσερις αμυντικοί θα σήκωναν το χέρι τους ψηλά».
Συνεχίζοντας την αφήγησή του, ο Γκρόουβς υποστηρίζει ότι, «αυτό που ουσιαστικά καταφέρνεις είναι ότι, ακόμα κι αν ο επόπτης δεν είναι βέβαιος, τον κάνεις να σκεφτεί, α, μάλλον ήταν οφσάιντ. Κι έτσι ο επόπτης, σαν τον σκύλο του Παβλόφ, το κάνει αυτόματα, σηκώνει τη σημαία αν ήταν οριακή απόφαση».
Ο παλαίμαχος επιθετικός μέσος της Σαουθάμπτον, Ματ Λε Τισιέ παραδέχεται ότι, «οφείλω να ομολογήσω ότι ήταν πολύ αποτελεσματικό, γιατί πρέπει να συνέβη εκατοντάδες φορές στην καριέρα τους, και οι τέσσερις να σηκώσουν ταυτόχρονα το χέρι, και ο επόπτης, νομίζω, αυτόματα σκεφτόταν, α, ο Τόνι Άνταμς σήκωσε το χέρι του, άρα πρέπει να είναι οφσάιντ», ακόμα κι αν, μερικές φορές, σε μια εποχή πολύ πριν από το VAR, μόλις κατέβαζε τη σημαία, συνειδητοποιούσε ότι είχε κάνει τραγικό λάθος να εμπιστευτεί τυφλά τους αμυντικούς της Άρσεναλ. Ο Τζο Ρόιλ, πρώην προπονητής των Έβερτον, Όλνταμ και Μάντσεστερ Σίτι, λέει με τη σειρά του ότι, «δούλευαν όλη τη βδομάδα το χέρι τους, αλλά αντίστοιχα ο Άνταμς ήταν ο αρχηγός του offside trap. Και σήκωνε το χέρι ψηλότερα απ’ όλους».
Πέρα από το «Full Monty», αναφορά στο offside trap της Άρσεναλ γίνεται και στην ταινία επιστημονικής φαντασίας της Disney, «John Carter», σκηνοθέτης της οποίας είναι ο εκπεφρασμένος οπαδός των «Κανονιέρηδων», Άντριου Στάντον. Και εμείς, ελπίζουμε η αρμάδα του Μικέλ Αρτέτα να πατήσει στα χνάρια των προκατόχων της και να συνεχίσει να εμπνέει τους θεατές της, τόσο αμιγώς ποδοσφαιρικά, όσο και καλλιτεχνικά…
