Τζο Φάγκαν: Ο ιδρυτής του «Boot Room» που πήρε ένα τρεμπλ

Σε 27 χρόνια παρουσίας στη Λίβερπουλ, μπορεί να «κρύφτηκε» από τους Σάνκλι και Πέισλι, όμως ο Τζο Φάγκαν κατάφερε σε μία διετία ως πρώτος προπονητής να ξεπεράσει τους προκατόχους του.

Μπαίνουν σε ένα δωμάτιο οι Μπιλ Σάνκλι, Μπομπ Πέισλι, Ρούμπεν Μπένετ, Τομ Σόντερς και Ρόνι Μόραν για να μιλήσουν για ποδόσφαιρο. Κάτι όμως δεν λειτουργεί. Κάποιοι είναι προπονητικές ιδιοφυΐες, κάποιοι άλλοι φέρουν πρωτοποριακές ιδέες για το ποδόσφαιρο, κάποιοι έχουν κάνει το γήπεδο «σπίτι» τους. Όμως για κάποιον περίεργο λόγο δεν μπορούν να δουλέψουν μαζί. Τότε η πόρτα ανοίγει και μπαίνει μέσα ο Τζο Φάγκαν, «η κόλλα που τα κρατούσε όλα ενωμένα», όπως είχε πει εύστοχα ο Ρόι Έβανς, και η συζήτηση φουντώνει, το νερό μπαίνει στο αυλάκι και η… Λίβερπουλ κατακτά 22 τίτλους!

Ο Φάγκαν γεννήθηκε και μεγάλωσε περίπου τέσσερα χιλιόμετρα μακρυά από το Άνφιλντ, όμως το όνειρό του ήταν να μετακομίσει ακόμα πιο κοντά, ει δυνατόν μέσα. Οι ιρλανδικής καταγωγής γονείς του δεν τα πήγαιναν πάντα καλά, έτσι καταδικασμένος, αλλά κι ευλογημένος, να μεγαλώσει με τη μητέρα του, ο νεαρός Τζο γρήγορα ξεχώρισε για τα αθλητικά του προσόντα. Κατά την ώρα της… κρίσης όμως απέρριψε την Λίβερπουλ, για την οποία νόμιζε πως δεν ήταν πολύ καλός και τελικά άλλαξε πόλη για χάρη της Μάντσεστερ Σίτι.

Και τότε ξέσπασε ο -Β’ Παγκόσμιος- πόλεμος. Λίγο πριν κάνει ντεμπούτο για τους «Πολίτες», η Φούτμπολ Λιγκ ανέστειλε όλες τις διοργανώσεις της και ο 18χρονος τότε Φάγκαν, που δεν μπορούσε να καταταγεί άμεσα στον στρατό, δόθηκε άτυπα δανεικός στην ερασιτεχνική Χάιντ και κατάφερε άμεσα να κερδίσει τον τίτλο στην τοπική λίγκα. Αυτό ήταν και το «εισιτήριο» του μάλιστα για την -θεωρητικά ανεπίσημη- πρώτη συμμετοχή του με τη Σίτι απέναντι στη μισητή Έβερτον.

Φτάνοντας πια σε ηλικία… στρατιώτη, ο Φάγκαν δεν περίμενε την επίσημη κλήση από τη χώρα του κι εθελοντικά κατατάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό. Μεγαλωμένος σε λιμάνι, αλλά μην έχοντας βρεθεί πρακτικά σε πλεούμενα, γρήγορα κατάλαβε ότι η ναυτία του θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα, πολύ πριν οποιαδήποτε σύγκρουση με τον εχθρό. Για να αποφύγει αυτό το θεμελιώδες ζήτημα, αποδέχθηκε την δυσμενή μετάθεση στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ως τηλεγραφιστής.

Εκεί ο Φάγκαν έμεινε πάνω από πέντε χρόνια, ανέπτυξε ιδιαίτερη αγάπη για το μποξ (μέχρι να καταλήξει με μία πολλαπλά σπασμένη μύτη) και κατάφερε να παίζει ποδόσφαιρο τακτικά σε ομάδες ενόπλων που δραστηριοποιούνταν στην περιοχή. Όλα αυτά τον βοήθησαν να κρατηθεί σε φόρμα, τον κράτησαν ζωντανό και κατά την επιστροφή στην πατρίδα το 1946 βρήκε εύκολα θέση βασικού στους «Πολίτες» του Γουίλφ Ουάιλντ, που αγωνίζονταν στην Δεύτερη Κατηγορία.

Παίζοντας ως δεξί χαφ, ο Άγγλος μέσος έγινε πολύτιμο μέλος δίπλα στους Σαμ Μπάρκας, Φρανκ Σουίφτ και Άλεξ Χερντ και στην δεύτερη πρακτικά γεμάτη χρονιά του (μετά τη Χάιντ) πήρε ξανά πρωτάθλημα, ανεβαίνοντας στην κορυφαία κατηγορία της χώρας. Μέχρι το Νοέμβριο του 1949 έγραψε 121 συνεχόμενες (!) συμμετοχές, απέκτησε το προσωνύμιο «Πάτσι» (από το παραδοσιακό ιρλανδικό τραγούδι «Hallo Patsy Fagan») και αντιμετώπισε για πρώτη φορά τον μελλοντικό του συνεργάτη Μπομπ Πέισλι, σε μια χρονιά που η Σίτι τερμάτισε πάνω από τη Λίβερπουλ στο πρωτάθλημα.

μπομπ πέισλι

Δυστυχώς για τους «Πολίτες» αυτές οι χαρούμενες μέρες δεν έμελλε να κρατήσουν πολύ και αφού υποβιβάστηκαν στο τέλος της σεζόν 1949/50, ο Φάγκαν άρχισε να παίρνει την δική του «κατηφόρα». Οι εμφανίσεις του άρχισαν να φθίνουν και σε έναν αγώνα στις αρχές του 1951 υπέστη κάταγμα στο δεξί του πόδι, κάτι που τότε συχνά σήμαινε και το τέλος μιας καριέρας. Σε ηλικία μόλις 30 ετών ο «Πάτσι» δεν το πολυσκέφτηκε κι αποφάσισε να αποσυρθεί ως ποδοσφαιριστής ώστε να ξαναμπεί στα γήπεδα ως προπονητής.

Μετά από κάποιες ενδιάμεσες (ως παίκτης-προπονητής) προσπάθειες στις ερασιτεχνικές Νέλσον, Μπράντφορντ Παρκ Άβενιου και Όλτρινχαμ, όπου παράλληλα δούλευε και ως επιθεωρητής διαρροών αερίου σε εργοστάσια, ο Φάγκαν βρήκε τελικά στη Ροτσντέιλ το πρώτο του επίσημο πόστο ως βοηθός προπονητή. Δίπλα στον μετέπειτα θρύλο της Έβερτον, Χάρι Κάτερικ, έμαθε όσα χρειάζεται ένας καλός τεχνικός, ενώ παράλληλα, ελλείψει προσωπικού, έμαθε πώς να βάζει… μπουγάδα και να βάφει τις γραμμές του γηπέδου!

Όταν ο Κάτερικ έφυγε το 1958 για τη Σέφιλντ Γουένσντεϊ ο Φάγκαν επέλεξε να αποχωρήσει κι αυτός από το Σπότλαντ, βρίσκοντας μια θέση (λόγω φιλίας του Κάτερικ με τον Φιλ Τέιλορ) στο τεχνικό τιμ της Λίβερπουλ. Τότε ήταν κιόλας που το παιδικό όνειρο του μικρού Τζο έγινε πραγματικότητα, αφού βρήκε σπίτι στην οδό Λάινχολμ, μόλις 800 μέτρα από το Άνφιλντ κι έμεινε εκεί μέχρι να πεθάνει το 2001.

τζο φάγκαν

Επειδή ως τότε όμως έχουμε καιρό, ας πάμε πρώτα στον Δεκέμβριο του 1959, όταν ο Τέιλορ θα αφήσει την θέση του στην κεφαλή των «Κόκκινων» στον σπουδαίο Μπιλ Σάνκλι. «Πρέπει να ήσουν σπουδαίος παίκτης, Τζο, γιατί θυμάμαι ότι κάποια στιγμή ήθελα να σε αποκτήσω». Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια του Σκωτσέζου τεχνικού στον Φάγκαν, που όντως ήθελε να τον αγοράσει όταν είχε τα ηνία της Γκρίμσμπι. Τα επόμενα λόγια του ήταν βέβαια ακόμα σημαντικότερα και δεν απευθύνονταν μόνο σε ένα άτομο, αλλά σε ένα ιδιαίτερα ταλαντούχο τρίο.

Ο Σάνκλι βλέπετε σε αυτήν την πρώτη συνάντηση δεν είχε απέναντί του μόνο τον Φάγκαν, αλλά και τους Μπένετ και Πέισλι. Τους ανακοίνωσε λοιπόν ότι δεν θα φέρει δικούς του προπονητές, ότι στα πρόσωπά τους βλέπει μια πιστή και ικανή ομάδα, που μπορεί να ανυψώσει τη Λίβερπουλ, και τους ζήτησε να αφήσουν πίσω τους τις «καταπιεστικές» και αποκλειστικά φυσικές μεθόδους του προκατόχου του, αφού από εδώ και πέρα θα δινόταν έμφαση στην κατοχή της μπάλας και στην ταχύτητα με αυτήν στα πόδια.

Όταν ο Σκωτσέζος κατέφθασε στο Άνφιλντ η ομάδα είχε 13 χρόνια να κατακτήσει οποιονδήποτε τίτλο και βρισκόταν ήδη έξι χρόνια στην «εξορία» της Δεύτερης Κατηγορίας. Η κατάσταση έπρεπε να αλλάξει κι ευτυχώς για τη Λίβερπουλ ήταν στα κατάλληλα χέρια. Ο Σάνκλι έκανε νόρμα τα παιχνίδια «πέντε επί πέντε» στις προπονήσεις, ο Πέισλι, κόντρα σε ότι συνηθιζόταν, επέβαλε ένα χρονικό διάστημα 40 λεπτών αποθεραπείας μετά από την έντονη άσκηση και πριν το μπάνιο για να περιορίσει τους τραυματισμούς, ενώ ο Φάγκαν πρότεινε η ομάδα να αλλάζει στο Άνφιλντ πριν προπονηθεί στο Μέλγουντ. Κάθε μα κάθε φορά!

τζο φάγκαν

Αν αναρωτιέστε όμως που πάρθηκαν όλες αυτές οι σπουδαίες αποφάσεις και μέσα σε τέσσερα χρόνια οι «Κόκκινοι» όχι μόνο προβιβάστηκαν, αλλά πήραν και πρωτάθλημα στην Πρώτη Κατηγορία, τότε μάλλον πρέπει να ανατρέξετε στην πρώτη παράγραφο του κειμένου. Το υποθετικό δωμάτιο υπήρχε και δεν ήταν άλλο από το διάσημο «Boot Room». Όπως φανερώνει το όνομά του, εκεί φυλάσσονταν τα παπούτσια των παικτών της ομάδας, όμως ο Φάγκαν είχε την φαεινή ιδέα να το κάνει πολλά περισσότερα.

Με αφορμή την αποθήκευση μπιρών Guinness, που δίδονταν ως δώρο από την ομάδα της ζυθοποιίας, ο «Πάτσι» άρχισε να καλεί και να κερνά εκεί όλα αυτά τα σπουδαία ποδοσφαιρικά μυαλά, εδραιώνοντας μία ιστορική παράδοση. «Εκείνη την εποχή το δωμάτιο ήταν εξοπλισμένο με μερικές ανέσεις, όπως ένα ξεχαρβαλωμένο τραπεζάκι, πλαστικές καρέκλες, ένα λεκιασμένο χαλί στο πάτωμα κι ένα ημερολόγιο στον τοίχο, με αποκόμματα από εφημερίδες και γυμνόστηθα μοντέλα. Ελάχιστα μαρτυρούσαν ότι αυτό το δωμάτιο ήταν έστω μέρος του γηπέδου ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου», θα δηλώσει ο Φάγκαν.

Στα τέλη της σεζόν 1973/74 ο Σάνκλι θα αποχωρούσε από την τεχνική ηγεσία της Λίβερπουλ, αφήνοντας την θέση του στον ποδοσφαιρικό πρωτοπόρο Πέισλι. Ο αυτοδίδακτος φυσιοθεραπευτής, που διατεινόταν πως καταλάβαινε έναν τραυματία από την όψη του προσώπου του, θα έμενε έξι χρόνια λιγότερα από τον μέντορά του ως πρώτος προπονητής, όμως ούτε λίγο ούτε πολύ θα κατακτούσε οκτώ τίτλους παραπάνω, μεταξύ των οποίων έξι πρωταθλήματα και τρία Κύπελλα Πρωταθλητριών!

boot room

Στα τέσσερα τελευταία χρόνια της θητείας του θα προβίβαζε τον Φάγκαν σε βοηθό του, προετοιμάζοντάς τον ίσως ασυνείδητα για διάδοχό του, όπως είχε γίνει με τον ίδιο. Η έντονη προσωπικότητα του Πέισλι έδενε άψογα με τον ήρεμο και μετριόφρων τύπο δίπλα του, που κάποτε ο Σερ Μπόμπι Ρόμπσον αποθέωσε ως έναν εκ των κορυφαίων Άγγλων προπονητών. Γιατί η αλήθεια είναι πως ο «Πάτσι» δεν έλεγε πολλά, δεν ήθελε να βρίσκεται στο προσκήνιο, προτιμούσε τα έργα του ή έστω οι άλλοι να μιλούν για τα κατορθώματά του.

Τον Ιούλιο του 1983 είχε έρθει επιτέλους το κάλεσμά του. Μετά από 25 χρόνια προσφοράς από την… δεύτερη γραμμή, ο Φάγκαν πήρε σχεδόν νομοτελειακά την θέση του πρώτου προπονητή της Λίβερπουλ. Όπως είχε συμβεί και με τον Πέισλι δεν την ήθελε, προτιμούσε να παραμείνει στο παρασκήνιο, παρά να φθαρεί και να ανακαστεί να αποχωριστεί το αγαπημένο του Άνφιλντ. «Αν ο κατάλληλος άνθρωπος βρισκόταν ήδη στο επιτελείο, ο σύλλογος θα έκανε τα πάντα για να διασφαλίσει την προώθησή του και την συνέχεια της παράδοσης. Δεν γινόταν να αρνηθείς», θα τονίσει ο θρυλικός Ίαν Ρας.

Ο Φάγκαν έστω και απρόθυμα βρέθηκε στην «κορυφή» της πυραμίδας κι ο μόνος τρόπος να το απολαύσει ήταν να έχει και τη Λίβερπουλ το ίδιο ψηλά. Στην πρώτη του σεζόν (1983/84) όχι απλά κατάφερε να πάρει το πρωτάθλημα (ο τρίτος τελευταίος Άγγλος που το έχει καταφέρει μετά τους Γουίλκινσον και Κένταλ), όχι απλά να πάρει το Κύπελλο Πρωταθλητριών, αλλά να κάνει το τρεμπλ (πήρε και το Λιγκ Καπ), καθιστώντας τους «Κόκκινους» τον πρώτο αγγλικό σύλλογο που το καταφέρνει.

γκρέιαμ σούνες

Για να καταλάβετε πόσο δύσκολο είναι αυτό, εδώ και 40 χρόνια κανένας Άγγλος δεν τα έχει καταφέρει ξανά, ενώ ο μόνος Βρετανός προπονητής με ένα τέτοιο επίτευγμα, δεν είναι άλλος από τον Σερ Άλεξ Φέργκιουσον. Πολλοί θα πουν πως ίσως ήταν απλά τυχερός, ότι βρήκε μία έτοιμη ομάδα, που ήδη τον σεβόταν και τον υπάκουε. Ίσως στην τελική δεν χρειάστηκε να κάνει πολλά. Βέβαια μόλις έναν χρόνο αργότερα πήγε να το κάνει ξανά, ακόμα κι αν είχε χάσει τον αρχηγό του, Γκρέιαμ Σούνες, που είχε αποχωρήσει για την Σαμπντόρια!

Πράγματι έναν μήνα πριν το τέλος της σεζόν 1984/85, η Λίβερπουλ του Φάγκαν, διεκδικούσε το πρωτάθλημα με την Έβερτον, βρισκόταν στα ημιτελικά του FA Cup με αντίπαλο τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, όπου την περίμενε η Γιουβέντους. Όλα θα μπορούσαν να είχαν πάει καλά, όμως τίποτα δεν πήγε. Τα «Ζαχαρωτά» τερμάτισαν στην 1η θέση με 13 βαθμούς διαφορά, οι «Κόκκινοι Διάβολοι» χρειάστηκαν επαναληπτικό, αλλά τελικά προκρίθηκαν στον τελικό του FA Cup, ενώ η μάχη με τους Ιταλούς για το βαρύτιμο ευρωπαϊκό τρόπαιο ήταν ο τραγικός αγώνας του Χέιζελ.

Εκείνο το ανείπωτο δυστύχημα με τους 39 νεκρούς, τους 600 και πλέον τραυματίες και τις 34 συλλήψεις, που απέφερε τον πενταετή αποκλεισμό (εξαετή για τη Λίβερπουλ) των αγγλικών ομάδων από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις στιγμάτισε τον Φάγκαν και αποτέλεσε το «κύκνειο άσμα» του στον κόκκινο πάγκο. Εκείνη η χρονιά μάλιστα ήταν η πρώτη μετά από μια δεκαετία, όπου η τροπαιοθήκη του Άνφιλντ δεν «γνώρισε» κανένα νέο τρόπαιο.

τζο φάγκαν

Ο «Πάτσι» είχε φτάσει στο τέλος του δρόμου, όμως η κληρονομιά του θα συνεχιζόταν για αρκετό καιρό ακόμη. Τόσο ο διάδοχός του, Κένι Νταλγκλίς, όσο και οι Γκρέιαμ Σούνες και Ρόι Έβανς, αναγνώρισαν τις αξίες του «Boot Room», τις ιδέες που πρωτοεμφανίστηκαν εκεί κι εμπότισαν τα μυαλά με το «Liverpool Way» στον πιο απροσδόκητο χώρο. Εκεί που ο ταπεινός Φάγκαν φαντάστηκε μερικούς σπουδαίους ανθρώπους να συζητούν για ποδόσφαιρο με μια μπίρα στο χέρι, περιτριγυρισμένοι από παλιά ποδοσφαιρικά παπούτσια!

«Όλα εκεί μέσα τον θύμιζαν. Δεν είχες ποτέ γνωρίσει πιο καλοσυνάτο και ειλικρινή τύπο από αυτόν. Ήταν σχεδόν παράδοξη η άνεσή του γύρω από όλους αυτούς τους σπουδαίους αστέρες και τους διάσημους ποδοσφαιριστές, σε συνδυασμό με την παντελή αδιαφορία του για την φανταχτερή πλευρά του αθλήματος και την οποιαδήποτε δόξα μπορούσε να προσφέρει». Ο Ρόνι Μόραν γνώριζε τον Τζο Φάγκαν όπως δεν τον έμαθε ποτέ το ευρύ κοινό, ως έναν ποδοσφαιράνθρωπο που ίδρυσε το «Boot Room», έμεινε στην ιστορία με ένα ιστορικό τρέμπλ, αλλά πάνω από όλα έζησε και πέθανε δίπλα στο Άνφιλντ!

Διαβάστε επίσης για τον Ρόμπερτ Έρνσο και την άφταστη «αγάπη» του για τα χατ-τρικ και τους φαντεζί πανηγυρισμούς!