«Ajax; Αυτό δεν είναι καθαριστικό υγρό;». Κάπως έτσι αντέδρασε ο Bill Shankly στην κλήρωση της Liverpool με τον «Αίαντα» για τον δεύτερο γύρο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1966. Αντίδραση, που μάλλον μετάνιωσε, μετά το πέρας των αναμετρήσεων, αφού η συγκεκριμένη σειρά αγώνων έμελλε να αλλάξει πολλά στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Πριν την πρώτη αναμέτρηση, φαβορί για την πρόκριση φυσικά και ήταν η ομάδα του Μέρσεϊσαϊντ, ήταν η εποχή που κυριαρχούσε άλλωστε. Δυο πρωταθλήματα σε τρία χρόνια, ένα Κύπελλο Αγγλίας και μια πορεία μέχρι τα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1965, όπου αποκλείστηκε με αμφιλεγόμενο τρόπο από την Inter, ήταν ο απολογισμός για τον Shankly ως τότε στην ομάδα. Επιπλέον, το ταλέντο στις τάξεις της Liverpool, αναμφίβολα σπουδαίο, με ονόματα όπως οι Peter Thompson, Ian St John, Roger Hunt, Ian Callaghan και Ron Yeats να ξεχωρίζουν.
Ο Ajax από την άλλη, είχε να παίξει στην Ευρώπη από το 1961 και δυο σεζόν πριν την πρόσληψη του Rinus Michels, είχε φλερτάρει με τον υποβιβασμό. Ούτε φυσικά το ολλανδικό ποδόσφαιρο είχε να επιδείξει κάτι σημαντικό μέχρι τότε, με την Eredivisie να έχει μόλις γίνει επαγγελματική κατηγορία. Μάλιστα, ούτε καν οι οπαδοί της ολλανδικής ομάδας δεν ήταν αισιόδοξοι για την έκβαση των αναμετρήσεων με τους «Κόκκινους».
Μια νεανική ομάδα που απαρτίζονταν από παίκτες όπως τους Klaas Nuninga, Wim Suurbier, Henk Groot, Sjaak Swart και φυσικά τον Johan Cruyff. Με εξέχουσα φυσιογνωμία στην άκρη του πάγκου τον, όπως θα χαρακτηριστεί αργότερα, «νονό του Total Football», Rinus Michels. Μέχρι εκείνη την στιγμή όμως, κανείς δεν φανταζόταν που μπορεί να φτάσει αυτό το σύνολο. Στην ολλανδική πρωτεύουσα υπήρχε μεγάλη προσμονή για την πρώτη αναμέτρηση της σειράς με τους πρωταθλητές Αγγλίας, με τα εισιτήρια να κάνουν γρήγορα «φτερά». Ωστόσο, ένα παχύ στρώμα ομίχλης είχε «αγκαλιάσει» το Ολυμπιακό Στάδιο του Άμστερνταμ, με την ορατότητα να είναι ελάχιστη.
Ο Antonio Sbardella, ο Ιταλός διαιτητής της αναμέτρησης, διεμήνυσε πως για να γίνει ο αγώνας είναι απαραίτητο να βλέπεις από την μια εστία στη άλλη καθαρά. Με βάση αυτό, η αναμέτρηση δεν έπρεπε να ξεκινήσει ποτέ. Αντιθέτως, ο αγώνας διεξήχθει κανονικά. Συγκεκριμένα, ιθύνοντες της UEFA δήλωσαν πως αν η ορατότητα φτάνει μέχρι την γραμμή του κέντρου τότε δεν υπάρχει πρόβλημα.
Βέβαια, αυτό βόλευε τις δυο ομάδες, καθώς αμφότερες ήθελαν να διεξαχθεί κανονικά η αναμέτρηση. Από τη μια ο Ajax δεν ήθελε να δυσαρεστήσει τους οπαδούς της ομάδας και από την άλλη η Liverpool δεν ήθελε να μετακινηθεί ο αγώνας 24 ώρες μετά, αφού το Σαββατοκύριακο που ακολουθούσε έδινε σημαντικότατο αγώνα με την Manchester United για το πρωτάθλημα. Έτσι, η αναμέτρηση της 7 Δεκεμβρίου του 1966 θα μείνει για πάντα στην ιστορία ως «Το ματς της Ομίχλης» ή όπως αποκαλείται στα ολλανδικά «De Mistwedstrijd».
«Επειδή ήθελα να κερδίσω το Κύπελλο Πρωταθλητριών, δε σημαίνει ότι θα άφηνα τη διεκδίκηση του πρωταθλήματος στην άκρη», δήλωσε αργότερα ο Shankly για την αναμέτρηση. Βέβαια, ο Ajax δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη. Είτε πρόκειται για σύμπτωση ή ένα καλά οργανωμένο σχέδιο, οι παίκτες των γηπεδούχων φόρεσαν μια ολόλευκη εμφάνιση. Αν λάβουμε υπόψιν την ομίχλη και την κατακόκκινη εμφάνιση της Liverpool, είναι φυσικό οι Άγγλοι να δυσκολεύονται να εντοπίσουν τους αντιπάλους τους πολύ περισσότερο.
[embedyt] https://www.youtube.com/watch?v=8Gc7Qco4MDQ[/embedyt]
Όπως και να έχει, η αναμέτρηση άρχισε κανονικά, με τους Ολλανδούς να κυριαρχούν και να παίρνουν προβάδισμα μόλις στο τρίτο λεπτό με τον De Wolf, ενώ ο Cruyff στο 17′ διπλασίασε τα τέρματα της ομάδας του. Το σκορ του ημιχρόνου έκλεισε στο 4-0, με τον Nuninga να πετυχαίνει τα δυο επόμενα γκολ. Πάντως μη νομίζετε ότι οι οπαδοί έπαιρναν «μυρωδιά» από το τι γινόταν στην αναμέτρηση, αφού ακόμα και στα γκολ οι πανηγυρισμοί ερχόντουσαν με μεγάλη καθυστέρηση. Όσοι κάθονταν κοντά στο τέρμα της Liverpool, έδιναν «σήμα» στους υπόλοιπους για την εξέλιξη και τα γκολ, με όσους ήταν μακριά να πανηγυρίζουν επειδή άκουγαν τους συνοπαδούς τους, παρά επειδή ήξεραν τι πραγματικά γινόταν.
Χάρις την ομίχλη, ο αγώνας απέκτησε αρκετά αστεία σκηνικά, όπως εκείνο με πρωταγωνιστή τον Swart, ποδοσφαιριστή του Ajax. Πλησιάζοντας προς το τέλος του ημιχρόνου, ο Swart πίστεψε ότι ο διαιτητής είχε σφυρίξει τη λήξη και αποχώρησε από τον αγωνιστικό χώρο, με κατεύθυνση τα αποδυτήρια. Κάπου εκεί τον πετυχαίνει κάποιος από το τεχνικό επιτελείο της ομάδας και εξηγώντας του ότι ακόμα «παίζεται η μπάλα», επιστρέφει στον αγώνα. Μάλιστα, στην εξέλιξη της φάσης ήταν αυτός που έδωσε την ασίστ στον Nuninga για το τέταρτο γκολ, χωρίς να γίνει αντιληπτό από κανέναν διαιτητή ή βοηθό ότι ήρθε από τα αποδυτήρια!
Στην αυτοβιογραφία του ο Shankly γράφει για τον αγώνα, ενώ το σκορ ήταν στο 2-0, αναγκάστηκε να μπει στον αγωνιστικό χώρο για να ηρέμησε τον Willie Stevenson και τον Geoff Strong. «Είπα στον Willie και τον Geoff, έλεος, ηρεμήστε. Είναι μόνο το πρώτο παιχνίδι. Υπάρχει ακόμα μια αναμέτρηση στο Liverpool, που μπορούμε να ανατρέψουμε την κατάσταση, αρκεί να μην δεχθούμε αλλά γκολ. Ας χάσουμε 2-0. Δεν είναι κακό. Χαλαρώστε και παίξτε, και κάπως έτσι αποχώρησα χωρίς να με πάρει χαμπάρι ο διαιτητής».
Το δεύτερο ημίχρονο ήταν πιο κλειστό όσο αφορά τις φάσεις και τα γκολ, με τον Groot να πετυχαίνει το πέμπτο για τον Ajax και τον Lawler απλά να βάζει το «γκολ της τιμής» για τους φιλοξενούμενους. Ήταν μια απρόσμενη ήττα για τη Liverpool, με τον «Αίαντα» να την πατά κάτω. Ο τεχνικός των «Κόκκινων» ωστόσο, δεν εντυπωσιάστηκε με την επίδοση του αντιπάλου, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Ήταν τυχεροί. Την επόμενη βδομάδα στο Liverpool θα φάνε εφτά». Ίσως να ευθύνεται το χάρισμα που είχε ο Shankly, αλλά ο κόσμος όντως πίστευε ότι το σκορ θα ανατραπεί και οι Άγγλοι θα πάρουν την πρόκριση. Ο Pronk του Ajax παραδέχτηκε μάλιστα ότι «τα λόγια του έπιασαν τόπο. Ο Shankly έκανε τους πάντες να πιστέψουν ότι η νίκη μας ήταν μια ανωμαλία».
Στον επαναληπτικό όμως, η κατάσταση δεν ανετράπη. Οι Ολλανδοί πήραν την πρόκριση αποσπώντας ισοπαλία 2-2, με δυο τέρματα του Cruyff, με τον Hunt να πετυχαίνει και τα δυο της Liverpool. Για τους οπαδούς του Ajax «Το ματς της ομίχλης» έγινε μια ιστορικής σημασίας αναμέτρηση, που μνημονεύεται ακόμα και σήμερα ως ένα από τα πλέον «θρυλικά» ματς της ομάδας. Αυτός ο αγώνας έδωσε αυτοπεποίθηση στον «Αίαντα», καθώς απέδειξε ότι όχι μόνο ήταν ικανός να συναγωνιστεί τα μεγάλα ευρωπαϊκά ονόματα, αλλά να τα κατατροπώσει κιόλας. Ο Cruyff άλλωστε δήλωσε ότι εκείνη η αναμέτρηση είχε καθοριστική σημασία στην εξέλιξη της ομάδας των επόμενων ετών.
Όσο αφορά την συνέχεια της διοργάνωσης, ο Ajax αποκλείστηκε στον επόμενο γύρο από την Dukla Πράγας με συνολικό σκορ 3-2, αλλά «το νερό είχε μπει στο αυλάκι» για τους Ολλανδούς. Ο Michels ήδη αρχίσει να χρησιμοποιεί ένα μοντέρνο 4-2-4, εξασφαλίζοντας ότι οι ποδοσφαιριστές του είχαν την ικανότητα να αλλάζουν θέσεις στη διάταξη με άνεση. Οι δημιουργία κενών χωρών και φάσεων ήταν η κεντρική ιδέα σε όλο αυτό που ονομάστηκε αργότερα «Total Football».
Η συνέχεια της ιστορίας γνωστή, με τον Ajax να φτάνει σε τρεις διαδοχικές κατακτήσεις του Κυπέλλου Πρωταθλητριών (1971-73), με στυλ και φινέτσα στον τρόπο παιχνιδιού του. Όλοι θεωρούν ότι εκείνη η αναμέτρηση με τη Liverpool στο Amsterdam ήταν η απαρχή όλων αυτών, για αυτό και το «Mistwedstrijd» έχει ξεχωριστή θέση στην ιστορία των Ολλανδών. Από την άλλη η Liverpool, μπορεί να δέχθηκε ένα «χαστούκι» εκείνο το βράδυ όμως δεν πήγε χαμένο. Στο διάσημο «Boot Room» της Liverpool, εκεί όπου το τεχνικό επιτελείο του συλλόγου μαζευόταν, έπινε το τσαγάκι του και συζητούσε τις τακτικές της ομάδας, εκείνος ο αγώνας δεν πέρασε απαρατήρητος.
Κάποια από τα μεγαλύτερα ποδοσφαιρικά μυαλά, μεταξύ των οποίων ο Shankly, ο Bob Paisley, ο Joe Fagan, ο Reuben Bennett και ο Tom Saunders, συναντιόντουσαν εκεί και ανέλυαν κάθε πτυχή του παιχνιδιού της ομάδας. Αυτοί οι άνδρες ήταν υπεύθυνοι για την ευρωπαϊκή κυριαρχία της Liverpool. Ο αγώνας με τον Ajax, πόνεσε πολύ τους «Κόκκινους», αλλά τους έκανε να καταλάβουν πως χρειαζόταν μια αλλαγή, αν δε θέλουν να μείνουν πίσω από τους αντιπάλους και τον εκσυγχρονισμό του αθλήματος.
Φυσικά αυτό χρειάστηκε χρόνο, όπως και για τον Ajax το ίδιο, ενώ κάποιες σκληρές αποφάσεις χρειάστηκαν να παρθούν στην πορεία, με πιο χαρακτηριστική την κίνηση του Shankly να διαλύσει την πρώτη ομάδα μετά τον τελικό του FA Cup και την ήττα από τη Watford το 1970, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Το «Mistwedstrijd» μπορεί να μην ήταν ένας τελικός ή έστω κάποιος ημιτελικός, αλλά επηρέασε άρδην την εξέλιξη των δυο ομάδων. Για τον Ajax έγινε η στιγμή που άλλαξε η ιστορία του, αφού του έδωσε την αυτοπεποίθηση που έλειπε. Ενώ για τη Liverpool ήταν το… πάθημα που έγινε μάθημα, βοηθώντας στην αλλαγή «ρότας» στις τακτικές της ομάδας, εφαρμόζοντας ποδόσφαιρο κυριαρχίας. Ή όπως ακριβώς το περιέγραψε ο Bill Shankly, «το προπύργιο της επιτυχίας».
Συντάκτης: Βασίλης Βασιλείου
