Στις δεκαετίες των 60’s και των 70’s τα «βελάκια» ήταν τόσο δημοφιλές παιχνίδι στις παμπ, που οι Άγγλοι οπαδοί το μετέφεραν στα γήπεδα, χρησιμοποιώντας ως στόχο παίκτες και οπαδούς της αντίπαλης ομάδας.
Ένα αποτελεσματικό μέσο έκφρασης της αγγλικής κοινωνίας ήταν, είναι και θα είναι το ποδόσφαιρο. Η «πλατφόρμα» επικοινωνίας οι εξέδρες και τα «μηνύματα» ικανοποίησης, δυσαρέσκειας, αποδοχής ή θυμού παίρνουν την μορφή συνθημάτων, πανό και… αντικειμένων. Ανέκαθεν το βρετανικό οπαδικό κοινό εξωτερίκευε τα συναισθήματά του μέσω ιπτάμενων αντικειμένων, που προσγειωνόνταν με επιτυχία στον «παραλήπτη».
Έχουμε «χαρεί» ανά τις δεκαετίες ένα ολόκληρο λάχανο στον Steve Bruce το 2018, ένα φρέσκο σέλινο στο Cesc Fabregas το 2007, μια φουσκωτή μπάλα παραλίας στον Darren Bent το 2009, μερικά ροζ πλαστικά γουρουνάκια στο Charlton – Coventry το 2016 και μια λαχταριστή μπάρα Mars στον Paul Gascoigne το 1988. Εμείς θα ταξιδέψουμε ακόμα πιο πίσω, στις δεκαετίες του ’60 και του ’70, όπου στ’ αγγλικά γήπεδα μεσουρανούσε ο χουλιγκανισμός και η ρίψη αντικειμένων στο χορτάρι ήταν τόσο συνηθισμένες όσο και ένα πλάγιο άουτ. Κοινό αντικείμενο στα παρακάτω γεγονότα, τις σπάνιες δηλώσεις και τα διηγήματα από το παρελθόν, τα βελάκια.
Σάββατο, 26 Οκτωβρίου του 1963. Η Everton υποδέχεται στο Goodison Park την Tottenham για την Division One και μπροστά σε 65.000 οπαδούς των «Ζαχαρωτών», επικρατεί με 1-0, μετά από πανέμορφο γκολ του Derek Temple. Τα «βλέμματα» του Τύπου, όμως, δεν τράβηξε το νικητήριο τέρμα, αλλά ένα εξωαγωνιστικό συμβάν. Σύμφωνα με τον τερματοφύλακα των «Spurs», Bill Brown, ένα βελάκι τον είχε πετύχει στο κεφάλι! «Θα μπορούσα να είχα τυφλωθεί», δήλωνε αργότερα στους Άγγλους δημοσιογράφους ο διεθνής Σκωτσέζος πορτιέρο «Χτύπησε το πίσω μέρος του κεφαλιού μου, θα μπορούσε να μου βγάλει το μάτι, καθώς γυρνούσα να δω τι άλλο θα μου πετάξουν από τις εξέδρες οι οπαδοί της Everton», συμπλήρωσε. Ο αρχηγός της Tottenham, Danny Blanchflower, επιβεβαίωσε το γεγονός και δήλωσε χαρακτηριστικά, «Κάνουν σα ζώα»!
Οι οπαδοί του Merseyside και των γύρω περιοχών ήταν ο φόβος και ο τρόμος για πολλούς ποδοσφαιρικούς συλλόγους και ταξιδευομένους φιλάθλους τη δεκαετία του ’60. Anfield και Goodison Park έμοιαζαν με «καζάνια που έβραζαν» και κανείς τερματοφύλακας δεν ήθελε ένα κατάμεστο και στρυμωγμένο πέταλο γεμάτο «καταπέλτες» πίσω από την πλάτη του. Όχι, η θρυλική Kop, η πιο φημισμένη εξέδρα των φιλάθλων της Liverpool, δεν τραγουδούσε μόνο Beatles αγκαλιά. Από τ’ «αγενή» και «τρομακτικά» χέρια «Ζαχαρωτών» και «Κόκκινων» της εργατικής και αστικής τάξης εκτοξεύονταν γυάλινοι βώλοι, μισοδαγκωμένα μήλα, φλούδες πορτοκαλιού, ακόμη και ρύζι εκτοξεύανε «δαιμόνια» πιτσιρίκια, που μπαίνανε με τα εισιτήρια του πατέρα τους, ο οποίος μπορεί να δούλευε την ώρα του ματς σε κάποιο εργοστάσιο ή κάτω στο λιμάνι. Με έναν μικρό πλαστικό σωλήνα στο χέρι, φυσούσαν με δύναμη μια μικρή χούφτα ρυζιού και εκείνο σαν σφαίρες από όπλο, κατά ριπάς ταξίδευαν για την πλάτη κάποιου ποδοσφαιριστή στο χορτάρι.
«Όταν παίζεις σε ένα γήπεδο με 50.000 κόσμο στις εξέδρες, είναι σίγουρο ότι θα έχετε μια μικρή συμπεριφορά που δεν θα είναι καθόλου πολιτισμένη. Δεν συνέβη μόνο στην Everton, φυσικά. Σε έναν αγώνα στο Λονδίνο τους είδα να πετάνε ρολά τουαλέτας», έλεγε απολογούμενος ο Holland Hughes, γενικός διευθυντής της Everton σε μια συνέντευξη το 1963. Στο Anfield την ίδια σεζόν, όπου στο Λίβερπουλ φιλοξενούταν η Leicester, μια μασημένη χοιρινή μπριζόλα δεν άρεσε σε έναν από τους 15.000 παθιασμένους της Spion Kop και βρήκε στόχο στον προπονητή των «Αλεπούδων». Ο δαιμόνιες αγγλικές φυλλάδες γράψανε αφηνιασμένες και για ένα «χοντρό κομμάτι ξύλου» που αναφέρθηκε ότι πέτυχε τον τερματοφύλακα της Leicester City τότε, Gordon Banks, που στην πραγματικότητα ήταν μια λεπτή φέτα «κόντρα πλακέ» στο μέγεθος ενός τετραδίου. Άνθρωποι της ομάδας της Liverpool λέγαν ότι καρφώθηκε περίπου τέσσερα μέτρα από την εστία, όταν το παιχνίδι εξελισσόταν στη μεσαία γραμμή. Πάντως, ένας Scouser φώναξε, καθώς ο Banks έμπαινε στο γήπεδο από τη φυσούνα:
«Μην ανησυχείς για τα “ληξιπρόθεσμα” βελάκια μας, Gordon, έχουμε στόχους στις παμπ μας»!
Ο George Bailey, πρόεδρος της Λέσχης Υποστηρικτών της Everton, είχε δηλώσει: «Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η πόλη γεννά ειδήσεις. Ένα βελάκι και γινόμαστε «Ο στρατός με τα βελάκια», που ρίχνουν «αιμοβόροι» χούλιγκαν. Κανείς δεν συγχωρεί τη ρίψη βλημάτων. Δίνει άσχημο όνομα στην ομάδα και την πόλη. Αλλά από την εμπειρία μας, σχεδόν όλα τα προβλήματα προκαλούνται από νεαρούς και παιδιά». Όσο και να κατηγορούσαν τα παιδιά, τα πρωτοσέλιδα της Daily Express είχαν τίτλους για «αναποδογυρισμένα βαγόνια με φιλάθλους της Birmingham» από οπαδούς των «Toffees». Πάντως την ίδια εβδομάδα απαγόρευσαν τα ασυνόδευτα παιδιά να χρησιμοποιούν τα εισιτήρια διαρκείας των γονιών τους για τους αγώνες της Central League, λόγω του προβλήματος που είχαν προκαλέσει ορισμένα από αυτά. Οι Βρετανικοί Σιδηρόδρομοι στο Λίβερπουλ ανακοίνωσαν: «Υπήρξαν μόνο ζημιές σε ένα “ποδοσφαιρικό” τρένο οπαδών της Everton αυτή τη σεζόν. Μετά από έρευνα διαπιστώσαμε ότι η ζημιά προκλήθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από νέους. Ως αποτέλεσμα, έχουμε σταματήσει να εκδίδουμε εισιτήρια μισού ναύλου σε “ποδοσφαιρικά” τρένα από το Λίβερπουλ, καθώς πολλά παιδιά άνω των δεκατεσσάρων έπαιρναν αυτά τα εισιτήρια. Η πρώτη εκδρομή μετά την απαγόρευση, στο Μπλάκπουλ την περασμένη εβδομάδα, πραγματοποιήθηκε χωρίς προβλήματα. Αισθανόμαστε ότι έχουμε σταματήσει την κύρια πηγή της ζημιάς».
Κυριακή, 1ης Δεκέμβρη 1979, το City Ground υποδέχεται την Arsenal και ο Peter Taylor, ο «αιώνιος» βοηθός του θρυλικού προπονητή της Nottingham Forest, κατόχου δύο Κυπέλλων Πρωταθλητριών, Brian Clough, γράφει στο «With Clough, By Taylor»:
«Η εκστρατεία του Brian ενάντια σε υβριστικά συνθήματα ακολούθησε μια «μαύρη λίστα» καταδικασμένων χούλιγκαν, συμπληρωμένη με τις διευθύνσεις τους, τα πρόστιμά τους και τα δικαστικά τους έξοδα. Ένα σύστημα κουπονιών διανομής εισιτηρίων χρησιμοποιήθηκε για να κρατήσει μακριά τους διαβόητους οπαδούς της Manchester United και ο γραμματέας της Forest, Ken Smales, διατύπωσε την πολιτική του συλλόγου σε λίγες λέξεις “Είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε αυτό το γήπεδο ένα αξιοπρεπές μέρος, ώστε να φέρουμε παιδιά και γυναίκες να παρακολουθήσουν ποδόσφαιρο”. Έτσι, αηδιάσαμε όταν μετά από όλες τις προσπάθειές μας να βελτιώσουμε τη συμπεριφορά του πλήθους, ο τερματοφύλακας της Arsenal, Pat Jennings, χτυπήθηκε στο χέρι από ένα βελάκι που πετάχτηκε από τις εξέδρες του Trend End. Ήταν μια πονηρή και άνανδρη επίθεση. Αν είχε γυρίσει ο Pat, θα μπορούσε να είχε τυφλωθεί. Το μόνο καλό που είχε αυτό το περιστατικό τον Δεκέμβριο του 1979 ήταν η κινητοποίηση των υποστηρικτών μας, οι οποίοι άρπαξαν τον δεκαεπτάχρονο ένοχο και τον παρέδωσαν στην αστυνομία. Οι δικαστές τον φυλάκισαν για έξι μήνες και η Nottingham Forest τον απέκλεισε ισόβια. Ως πρώην τερματοφύλακας, είμαι τρομοκρατημένος με τη σύγχρονη ετοιμότητα του οπαδού να ρίξει βλήματα στον ανήμπορο στόχο, που είναι ο άνθρωπος ανάμεσα στα δοκάρια. Το Anfield είναι μία από τις μεγαλύτερε αιτίες για αυτό. Οι οπαδοί της Liverpool δεν περιμένουν καν τη σέντρα, ξεκινούν τους «βομβαρδισμούς» μόλις ο Peter Shilton και εγώ βγαίνουμε για να επιθεωρήσουμε τις μικρές περιοχές. Μας έχουνε «λούσει» με νομίσματα, φρούτα και κουτιά μπύρας και στα δύο πέταλα. Δεν το παίζω γενναίος λέγοντας ότι το πλήθος δεν θα μας εμποδίσει ποτέ να εξετάσουμε τις συνθήκες και στους δύο τέρματα. Είναι μια δουλειά που πρέπει να γίνει και πρέπει να κάνουμε πρέπει να κάνουμε ενώ έχουμε το κεφάλι κάτω».
Σάββατο, 23 Φλεβάρη 1978, το διαβόητο Anfield είναι ετοιμοπόλεμο να υποδεχτεί την αιωνίως μισητή Manchester United. Στον απόηχο της μεγάλης νίκης των «Reds» με 3-1, την παράσταση δεν έκλεψε ούτε ο Graeme Souness, ούτε ο Kenny Dalglish, αλλά ένα… ιπτάμενο βελάκι. Μερικά από τα πιο διαχρονικά φωτογραφικά «κλικ» της ποδοσφαιρικής δεκαετίας του ’70, είναι αυτά του νεαρού οπαδού της Manchester United, Peter Brookes, ο οποίος συνοδευόταν στην έξοδο από τους αστυνομικούς, με ένα τεράστιο χαμόγελο στο πρόσωπο και ένα καρφωμένο βελάκι στο μάτι. Ο, πιθανότατα χούλιγκαν, που εκτόξευσε το μυτερό αντικείμενο, δεν βρέθηκε ποτέ, αλλά σχεδόν σίγουρα προερχόταν από την λαοθάλασσα των οπαδών της Liverpool, που φημιζόταν εκείνη την περίοδο και για τα αστεράκια, σε στυλ «Νίντζα», που κατασκεύαζαν από τσίγκινα κουτάκια μπύρας και κατέληγαν σε καημένους ακόλουθους της αντίπαλης ομάδας.
Τετάρτη, 3 Οκτώβρη του 2018 και κλείνουμε με τον θρύλο της Arsenal, David Seaman, ο οποίος σε συνέντευξη που έδωσε με αφορμή το ιπτάμενο λάχανο «αφιερωμένο» στο Steve Bruce, που προσγειώθηκε στο αναβρασμένο Villa Park εκείνο το αγωνιστικό σαββατοκύριακο, στο 2-2 της Aston Villa ενάντια στην Preston North End, είχε δηλώσει σε ιστοσελίδα του Μπέρμιγχαμ:
«Μου έχουν πετάξει απ’ όλα. Από προφυλακτικά γεμάτα ούρα, μπουκάλια επίσης γεμάτα στα ούρα, κροτίδες, πέτρες και νομίσματα. Αλλά το χειρότερο πράγμα που μου πέταξαν ποτέ ήταν ένα βελάκι! Ήμουν στον πάγκο της Αγγλίας και ενώ προθερμαίνομαι, ένα κίτρινο βελάκι με κανονική μεταλλική μύτη πέρασε ξυστά πάνω από τον ώμο μου και προσγειώθηκε στη μικρή περιοχή. Για λίγο δεν με πέτυχε! Κάναμε το υπόλοιπο ζέσταμα στη μέση του γηπέδου».
Αξίζει να αναφέρουμε και έναν τρόπο αντιμετώπισης των -σε τροχιά- αντικειμένων, από τους διοργανωτές του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1966. Για ν’ αυξηθεί η απόσταση μεταξύ οπαδών και τερματοφύλακα, στα στάδια τα οποία θα φιλοξενούνταν αγώνες του ιστορικού Μουντιάλ, διαμορφώθηκαν τα πέταλα με έναν ασυνήθιστο τρόπο. Ανακατασκευάστηκαν τοξωτά, όπως φαίνεται και στην φωτογραφία παρακάτω, ενώ τοποθετήθηκαν ακόμη και μεταλλικά φράγματα μήκους 5 μέτρων μπροστά και προς τα μέσα των εξεδρών. Κάπως έτσι δεν είχαμε τα συνήθη, για την εποχή, φαινόμενα ιπτάμενων βελακίων στη διοργάνωση που τελικά θα κατακτούσε η εθνική Αγγλίας.
Διαβάστε επίσης:
