Η Αγγλία στο Euro του 2016 αποκλειόταν από την Ισλανδία, μια από τις πιο μικρές χώρες στην Ευρώπη. Πέντε χρόνια μετά, κατάφερε να φτάσει ως τον τελικό του Euro, χάνοντας στα πέναλτι. Το ερώτημα που τίθεται όμως, είναι το εξής. Έχει βρει το δρόμο της, ή απλά συνεχίζει στις αποτυχίες.
Σε ένα αντιπροσωπευτικό συγκρότημα μιας χώρας, πολλά πράγματα παίζουν ρόλο. Συνήθως, οι ποδοσφαιρικές ικανότητες παικτών μπαίνουν σε δεύτερη ή ακόμα και σε τρίτη μοίρα, πίσω από την ψυχολογία της ομάδας, το καλό κλίμα, τις τακτικές και τις οδηγίες που οφείλει να καλλιεργήσει ένας ομοσπονδιακός προπονητής σε διαστήματα λίγων ημερών. Στο Euro πράγματι η Αγγλία, έκανε σπουδαία βήματα μπροστά.
Στα παιχνίδια των ομίλων, συμπεριφέρθηκε αρκετά «κυνικά», κρατώντας δυνάμεις, μη προσπαθώντας να κάνει υπερβολές. Κοινώς, έχοντας σα στόχο να περάσει πρώτα, κι έπειτα βλέπουμε. Αυτό είναι χαρακτηριστικό μιας ομάδας που κατανοεί δυνάμεις κι αδυναμίες, εξ’ ου και η πρώτη θέση στον όμιλο. Πως να μη διαχειριστεί δυνάμεις κιόλας, όταν κάθε παίκτες έχει 45 παιχνίδια το λιγότερο στα πόδια του.
Και στα knock out είχαμε λίγο απ’ όλα. Μια εξίσου κυνική Αγγλία με τους Γερμανούς, ένα «ισοπεδωτικό» παιχνίδι με τους Ουκρανούς, μια κατάθεση ψυχής μέχρι την παράταση για τους μαχητικούς Δανούς. Και κάπως έτσι ερχόμαστε στον τελικό. Οι συνθήκες, αν μη τι άλλο θαυμάσιες. Σχεδόν κάθε παιχνίδι είχε παιχθεί στο Wembley, η Αγγλία με τον κόσμο της κοντά, με την ψυχολογία της αήττητης σε όλο το τουρνουά και δεχθείσας μόλις ένα γκολ.
Κάπου εδώ, αρχίζουμε να το «χάνουμε». Αρχίζει ο Southgate, να μη δείχνει στοιχεία που απαιτούσε ο ίδιος απ’ τους παίκτες του. Ψυχολογία πρώτα απ’ όλα. Ναι, στα περισσότερα παιχνίδια μόλις η Αγγλία σκόραρε, κατέβαζε άγκυρες, κι αφού τις έβγαινες θα το έκανε και στον τελικό αν ερχόταν έτσι η συγκυρία.
Αλλά με τι ψυχολογία, μπαίνει αλλαγή σαν «game changer» σε έναν τέτοιο τελικό ο Saka. Αν μη τι άλλο, πολύ ταλαντούχος παίκτης, αλλά έκανε ένα πολύ μέτριο, στην καλύτερη των περιπτώσεων, τουρνουά. Μπαίνει ο Henderson, να φρεσκάρει τη μεσαία γραμμή, από τους εμπειρότερους παίκτες της ομάδας, και βγαίνει αλλαγή λίγο πριν ολοκληρωθεί η παράταση. Περνούν στο 120ο λεπτό ο Rashford και ο Sancho. Ο ένας, περνούσε σ’ όλο το τουρνουά στα τελευταία 20 λεπτά του αγώνα, και του εμπιστεύεσαι πέναλτι; Με τι ψυχολογία; Ο δε Sancho, ως αλλαγή καθυστέρησης σε ένα παιχνίδι, με την Ουκρανία αρκετά καλός ως βασικός, έπειτα ξανά στον πάγκο. Και με ελάχιστα εκτελεσμένα πέναλτι στην καριέρα του. Με τι ψυχολογία λοιπόν δίνεις σε έναν ντεφορμέ 19χρονο, σε έναν 21χρονο που αποδεδειγμένα δεν εμπιστεύεσαι, και σε έναν πρωτοκλασάτο παίκτη, που ρίχνεις ανελέητα πάγκο, τα τελευταία πέναλτι;
Και μη γελιόμαστε, όλο το Euro έτσι εξελισσόταν, ήταν μπροστά η διαχείριση δυνάμεων και πολλά παιχνίδια πήγαν στην παράταση και στα πέναλτι. Οι έμπειροι Maguire και Kane, τα έβαλαν τα πέναλτί τους, με τον πρώτο μάλιστα να εκτελεί και εντυπωσιακά, ενώ ο δεύτερος ήταν «απών» σε όλο το παιχνίδι. Ο Trippier που είναι λατρεμένο παιδί του Southgate κιόλας, δεν άξιζε διαφορετική μεταχείριση, μιας και στις στημένες φάσεις είναι πολύ καλός; Ο Grealish, ο Sterling που είναι επίσης «καψούρα» του ομοσπονδιακού προπονητή;
Είναι κάτι που έχει γραφτεί και πάλι. Ο Southgate, όπως κάθε προπονητής, έχει εμμονές. Αλλά αντί να τις υπηρετεί κατά γράμμα, μπερδεύεται και κάνει κινήσεις αλληλοσυγκρουόμενες, που στερούνται λογικής. Είναι ίσως το μοναδικό πράγμα που του λείπει, προκειμένου να κάνει ένα βήμα παραπάνω ως προπονητής, η διαχείριση. Στα μισά παιχνίδια εμπιστεύεσαι τον Foden για την πλευρά, στα άλλα μισά τον Saka. Κάνει ένα καλό παιχνίδι ο Sancho, δεν τον εμπιστεύεσαι άλλο, εκτός από την πιο «καυτή» στιγμή. Έχεις έναν παίκτη που με μερικές κινήσεις μπορεί να αλλάξει το παιχνίδι, τον Grealish, τον βάζεις μονάχα σαν αλλαγή, εμπιστεύεσαι τον Mount που όσο καλός κι αν είναι, ε δεν έκανε ούτε αυτός ένα καλό τουρνουά. Ακόμα κι ο Kane, που έβαλε τέσσερα γκολ στο τουρνουά, δεν ήταν στην καλύτερη κατάσταση. Κι όμως, καμία ανάσα στον Kane, καμία στον εξίσου αποτελεσματικό Sterling. Καμία μεταβλητότητα στα σημεία που «φώναζαν».
Όλα αυτά, σε κάνουν ειλικρινά να απορείς. Ένας ομοσπονδιακός προπονητής, όπως αναφέραμε πιο πάνω, πρέπει να κάνει τρία με τέσσερα βασικά πράγματα, ώστε να παίρνει το 100%. Από τη μια ο Southgate τα κάνει, από την άλλη όχι. Μια εμπιστεύεται έναν πολύ συγκεκριμένο κορμό παικτών, όπως οι περισσότεροι ομοσπονδιακοί, την άλλη δίνει τα πέναλτι σε όσους δεν δίνει πολλές ευκαιρίες. Μια θέλει να παίξει αμυντικά και συντηρητικά για να μην εκτεθεί η ομάδα του όπως σε άλλα τουρνουά έπαθε υπό την καθοδήγηση άλλων τεχνικών, την άλλη θέλει γκολ και δεν κάνει αλλαγές κατάλληλες να ανέβει επιθετικά.
Βέβαια, για να μην κατηγορούμε μονάχα τον Southgate, υπήρξαν και ορισμένα σημαντικά «συν» που του καταλογίζονται. Ο Pickford, αν και είχε μια μέτρια σεζόν, έδειξε σ’ όλο το τουρνουά μια μεγάλη σταθερότητα. Έπιασε και δυο πέναλτι και γενικά έδειξε να ανεβαίνει πολύ ψυχολογικά. Εξίσου σταθερός ήταν και ο Maguire, καθώς και ο Walker, με αμφότερους να δέχονται αρκετή κριτική, τόσο με την εθνική όσο και με τις ομάδες τους. Ακόμα κι ο Phillips αποτελεί ένα κέρδος για τα «Τρία Λιοντάρια» του αύριο, καθώς πριν το τουρνουά είχε ελάχιστες διεθνείς συμμετοχές. Ακόμα κι οι εμπειρίες που πήραν οι νεότεροι Saka, Foden, Mount, Rice, αποτελούν μεγάλη παρακαταθήκη.
Σε τελική ανάλυση, αν το αποτέλεσμα ήταν διαφορετικό κι οι νεαροί ποδοσφαιριστές ευστοχούσαν στα πέναλτι, όλοι θα έκαναν λόγο για την ιδιοφυΐα του Southgate. Για τους «φίλους» Άγγλους που αντί να σχολιάσουν το χαμένο πέναλτι έθιξαν το χρώμα των ποδοσφαιριστών, ουδέν σχόλιο. Πραγματικά κρίμα.
Κι εδώ έρχεται το μεγάλο ερώτημα. Στο «αύριο», υπάρχει ο Southgate;
Όπως αναφέραμε και στην αρχή του κειμένου, με τον 50χρονο τεχνικό έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου κι η Αγγλία όσο «κράξιμο» κι αν τρώει, καταλήγει να κάνει αξιοπρεπείς πορείες, πορείες που δεν είχαν άλλοι τεχνικοί με «καλύτερο» όνομα και με σπουδαιότερο έμψυχο δυναμικό. Ο κύκλος όμως αυτής της «φουρνιάς», δεν έχει τελειώσει. Πότε θα ολοκληρωθεί; Κατά πάσα πιθανότητα στο ερχόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο. Θα μου πεις, καλά ρε συ, να μείνει ο Southgate για να έρθει πάλι τέταρτη, ή να χάσει στον τελικό;
Ναι παιδιά. Τελευταία φορά πριν την τέταρτη θέση της Ρωσίας, η Αγγλία ήρθε τέταρτη το 1990, τρίτη σε Euro το 1996. Έκτοτε, δέκα κάκιστες (για το επίπεδο της εθνικής) διοργανώσεις, με μια απουσία μεταξύ αυτών. Ούτε μια ούτε δυο, δέκα. Και κατά αυτά τα φαινόμενα, ο Southgate είναι πετυχημένος, όσα κι αν ακούει. Μην ξεχνάμε, παρότι διαφορετικές συνθήκες, τι άκουγαν ο Santos κι ο Rehhagel, περιπτώσεις «δικές» μας. Προφανώς δε συγκρίνονται, αλλά είναι ένα απλό παράδειγμα.
Τι έχει κάνει λοιπόν, συμπερασματικά, ο Southgate για να αξίζει να ολοκληρώσει έναν κύκλο στο Μουντιάλ του Κατάρ; Έχουμε και λέμε:
- Έφτιαξε έναν κορμό παικτών που εμπιστεύεται (Pickford, Walker, Shaw, Stones, Maguire, Trippier, Mings, Rice, Henderson, Phillips, Mount, Kane, Sterling).
- Έδωσε ευκαιρίες, σημαντικές εμπειρίες κι εμπιστοσύνη σε νέα παιδιά (Rice, Mount, Foden, Saka, Bellingham Rashford, Sancho). Όλοι αυτοί, κάτω των 23 ετών.
- Έδωσε ψυχολογία κι έκανε παίκτες με μέτριες σεζόν, να ξεχωρίσουν (Pickford, Walker, Sterling).
- Παρείχε στην ομάδα του ένα τακτικό «δίπολο» για κάθε κατάσταση, κάνοντάς τη διαθέσιμη να παίξει τόσο ένα «κλασικό» 4-3-3, όσο κι ένα πιο «αμυντικογενές» 5-2-3.
- Και το σημαντικότερο όλων, αυτό που μετρά μετά τη λήξη του αγώνα, έχει πάρει νίκες κι έχει δείξει πως η δουλειά του έχει «χειροπιαστά» αποτελέσματα.
Όλα αυτά, συνθέτουν έναν «καμβά» πολλών θετικών αποτελεσμάτων κατά το σύνολό τους στην εθνική. Άλλωστε, πολύ δύσκολα μπορείς να «εμφυσήσεις» έναν ιδιαίτερο τρόπο παιχνιδιού σε τέτοιες ομάδες, αντιπροσωπευτικό είτε της σχολής ποδοσφαίρου της χώρας, είτε του προπονητή. Και τι να έκαναν, να έπαιζαν με «καμινάδες» ;Με τόσους διεθνείς ξένους ποδοσφαιριστές πια στο αγγλικό πρωτάθλημα, αυτό το μοντέλο έχει σχεδόν εξαφανιστεί.
Ναι, ο Southgate έχει εμμονές. Ναι, η εθνική Αγγλίας υπό τις οδηγίες του δεν παίζει εντυπωσιακά. Ναι, δεν έχει πάρει τίτλο. Αλλά ας θυμηθούμε τι κατάφεραν τα «Τρία Λιοντάρια» υπό την καθοδήγηση των Kevin Keegan, Sven Goran Eriksson, Steve McClaren, Fabio Capello, Roy Hodgson. Και τι κατάφεραν σε πέντε χρόνια με τον Southgate. Επομένως, για να απαντήσουμε στο ερώτημα που τέθηκε στον τίτλο, ναι, η Αγγλία έχει βρει ένα καλό «μονοπάτι». Και με επιμονή και βελτίωση, μπορούν να έρθουν και καλύτερες μέρες, και να φανεί ποιο είναι το πραγματικό ταβάνι. Αν ο Southgate βρει το «κλειδί» στη διαχείριση και στην ψυχολογία.
Υ.Γ. Πολύ κακή η εικόνα όπου οι Άγγλοι διεθνείς βγάζουν τα μετάλλια της δεύτερης θέσης. Πολλοί προκάτοχοί τους, σπουδαία ονόματα, δεν κατάφεραν ούτε μια δεύτερη θέση. Ο Phil Foden ξέχασε μάλλον πως η τελευταία καλή πορεία της εθνικής του ομάδας, ήταν επί ημερών Paul Gascoigne, του οποίου την κόμμωση έσπευσε να αντιγράψει. Του οποίου βέβαια το στυλ παιχνιδιού, καθώς και την αποδοχή του κόσμου, προσεγγίζει περισσότερο ο Jack Grealish.
