ΕPPP: Η αγγλική «επανάσταση» στον χώρο των ακαδημιών

Η EPPP καθορίζει τη νέα μέρα στον χώρο των ακαδημιών κι εμείς, με την συνδρομή του φυσιοθεραπευτή της Μίλγουολ, Αλέξανδρου Στεφανάκη, σας την παρουσιάζουμε.

Η ανάπτυξη της «βιομηχανίας παραγωγής παικτών» έχει μπει σε πρώτο πλάνο στο αγγλικό ποδόσφαιρο και το μοντέλο «Elite Player Performance Plan (EPPP)» έχει αρχίσει ήδη να αποδίδει τους πρώτους «καρπούς», αλλάζοντας τα δεδομένα στον χώρο των ακαδημιών. Βλέποντας κανείς το ρόστερ της εθνικής Αγγλίας (συμπεριλαμβανομένων και των απουσιών) εύκολα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τo ταλέντο αφθονεί. Νέοι ποδοσφαιριστές, με φιλοδοξίες, με σπουδαία χαρακτηριστικά και με ταβάνι τον ουρανό, καθώς ήδη θεωρούνται «πρώτα βιολιά» στην ομάδα τους από τα πρώτα τους κιόλας χρόνια στο αγγλικό ποδόσφαιρο.

Πρώτα οι Στέρλινγκ, Ράσφορντ, Αλεξάντερ-Άρνολντ, έπειτα οι Σάντσο, Μάουντ, Άμπραχαμ, Μπέλινγκχαμ, Ράις, Μινγκς, Τζέιμς και άλλοι τόσοι (πιστέψτε με είναι πολλοί) έχουν μπει «φουριόζοι» στα αγγλικά και ευρωπαϊκά γήπεδα. Μια φουρνιά Άγγλων ποδοσφαιριστών που πληρούν τις προδιαγραφές για να αγωνιστούν στο υψηλότερο επίπεδο, κοστολογούνται πανάκριβα και δεν έχουν σχεδόν τίποτα να ζηλέψουν από τους μεγάλους (ηλικιακά) ποδοσφαιριστές που έρχονται ως μεταγραφές στο Νησί.

Κοινό τους χαρακτηριστικό; Είναι όλοι απόφοιτοι της ίδιας ακαδημίας! Μπορεί να «ξεπετάχτηκαν» από διαφορετικούς συλλόγους ο καθένας, όμως το σύστημα που διαμόρφωσε η Πρέμιερ Λιγκ για να ενισχύσει τον ντόπιο ποδοσφαιριστή, να τον εξελίξει και να τον φέρει στο προσκήνιο είναι ένα, ενιαίο και έχει όνομα: Elite Player Performance Plan (EPPP).

«Απόφοιτοι» του Elite Player Performance Plan

Κακά τα ψέματα, όσα χρήματα κι αν διαθέτουν οι ομάδες κάθε χρόνο για μεταγραφές από το εξωτερικό, η ανάγκη για την ανάπτυξη και την βελτίωση των ντόπιων ποδοσφαιριστών αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για το ποδόσφαιρο της χώρας. Στόχος λοιπόν των Άγγλων με τη δημιουργία αυτού του πλάνου, ήταν η ενίσχυση του κάθε νέου ποδοσφαιριστή ξεχωριστά, με μια προσέγγιση προσωποκεντρική, με τον παίκτη δηλαδή να βρίσκεται στο επίκεντρο.

«Η φιλοσοφία που υπάρχει στην Αγγλία γύρω από τις ακαδημίες είναι τελείως διαφορετική από πολλές χώρες της Ευρώπης. Στην Ελλάδα για παράδειγμα, καλλιεργείται και ενισχύεται ο ανταγωνισμός, μέσω των πρωταθλημάτων των αναπτυξιακών ομάδων.

 Στην Αγγλία δεν σε ενδιαφέρει καν ο αντίπαλος, όλα τα παιχνίδια είναι φιλικά. Στο επίκεντρο είναι η προσωπική ανάπτυξη κάθε ποδοσφαιριστή ξεχωριστά και όλο το σύστημα κινείται γύρω από αυτό», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αλέξανδρος Στεφανάκης, ο οποίος είναι επικεφαλής στο κομμάτι του φυσιοθεραπευτή στις ακαδημίες της Μίλγουολ.

Ποιο είναι λοιπόν το μοντέλο που έχει αλλάξει τα δεδομένα στο αγγλικό και στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο και έχει δημιουργήσει ιδανικές συνθήκες για την ανάδειξη των νέων, ντόπιων ποδοσφαιριστών;

Το Elite Player Performance Plan (EPPP) μπήκε στη ζωή των Άγγλων το 2012, όταν η Πρέμιερ Λιγκ, οι σύλλογοι, οι παράγοντες της αγγλικής ομοσπονδίας (FA) και άλλοι άνθρωποι από τον χώρο του ποδοσφαίρου, «τα βάλανε κάτω» και αποφάσισαν ότι πρέπει να δώσουν βάση στο εγχώριο ταλέντο. Βλέπετε, η κυριαρχία των Καταλανών (Μασία) στο κομμάτι των ακαδημιών δεν πέρασε απαρατήρητη από την… γενέτειρα του ποδοσφαίρου, Αγγλία.

• Τα ηλικιακά «σκαλοπάτια»

Το EPPP έχει τρεις φάσεις:

  1. Foundation, δηλαδή τα θεμέλια (Από τα τμήματα Under-9 μέχρι Under-11), εκεί όπου ο παίκτης μαθαίνει τα βασικά του ποδοσφαίρου. Πολλές επαφές με τη μπάλα, εξοικείωση με τα οδηγήματα, τις υποδοχές και παιχνίδια σε μικρό χώρο χωρίς θέσεις. Σε αυτό το επίπεδο δεν υπάρχουν θέσεις.
    • Youth Development, δηλαδή ανάπτυξη των ποδοσφαιριστών σε νεαρή ηλικία (Από την Under-12 μέχρι την Under-16). Σε αυτό το σημείο οι παίκτες αρχίζουν να μαθαίνουν τις θέσεις στο ποδόσφαιρο, να αντιλαμβάνονται τα συστήματα και να μπαίνουν σε ένα «καλούπι». Περιλαμβάνει αγώνες σε γήπεδα 9×9 και 11×11.
    • Professional Development, δηλαδή την ανάπτυξη των ποδοσφαιριστών σε επαγγελματικό επίπεδο (Από την Under-17 μέχρι την Under-23). Σε αυτή τη φάση, ξεχωρίζουν ουσιαστικά οι ποδοσφαιριστές που θα κάνουν συμβόλαιο και θα γίνουν επαγγελματίες από αυτούς που δεν θα τα καταφέρουν. Συνήθως, οι ομάδες χρησιμοποιούν την U23 περισσότερο ως «δεύτερη ομάδα» και λιγότερο ως αναπτυξιακό τμήμα, όμως δεν χάνει την εκπαιδευτική του μορφή.

    «Κύριος στόχος του συστήματος είναι η προσωπική ανάπτυξη του κάθε παίχτη, δηλαδή ο κάθε ποδοσφαιριστής να φτάσει στην καλύτερη δυνατή απόδοσή του, ασχέτως από το τι θα κάνει η ομάδα. Πρόκειται για ένα πιο πρωτοποριακό πλάνο που έχει προκύψει μέσα από έρευνες, οι οποίες αποδεικνύουν ότι μέχρι την ηλικία των 16, ένα παιδί δεν αντιλαμβάνεται τόσο την ανταγωνιστικότητα. Αν ωθούν τα παιδιά να επικεντρωθούν εκεί, τότε χάνουν το σημαντικό κομμάτι της ανάπτυξης των ικανοτήτων του», λέει ο κ. Στεφανάκης.

    Βασική επιδίωξη κάθε ποδοσφαιριστή είναι η αυτοβελτίωση, ενώ και η προσπάθεια πάντων έγκειται στην τελειοποίηση της απόδοσης κάθε παίκτη. Πολλοί όμως θα αναρωτιούνται: Δεν είναι σα να μπαίνει ο παίκτης (η μονάδα) πάνω από την ομάδα; Δεν είναι σα να «σβήνονται» τα ονόματα των ομάδων και οι παίκτες να ανταγωνίζονται απλά τον εαυτό τους; Τι επίδραση έχει αυτό στην ομαδικότητά τους;

    Όπως μας λέει ο κ. Στεφανάκης: «Οι εποχές έχουν αλλάξει. Δεν υπάρχει πλέον αυτό που υπήρχε παλιότερα όσον αφορά το δέσιμο του παίκτη με την ομάδα του. Πλέον οι ποδοσφαιριστές είναι περισσότερο επαγγελματίες. Η ομαδικότητα όμως έχει να κάνει με τον χαρακτήρα του ατόμου. Για παράδειγμα βλέπουμε τον Μίλνερ να θυσιάζεται για την ομάδα και να παίζει όπου του ζητάει ο Κλοπ, ενώ δεν είναι παιδί της Λίβερπουλ.

    Άλλωστε, στις εγκαταστάσεις μας, υπάρχει και η φράση του μεγάλου Γιόχαν Κρόιφ σχετικά με την ομαδικότητα: Σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου ο κάθε παίχτης έχει τη μπάλα για τρία λεπτά, έτσι, το πιο σημαντικό πράγμα είναι το τι κάνεις στα 87 λεπτά που δεν έχεις την μπάλα. Φυσικά και οι προπονητές ζητάνε από τα παιδιά να παίζουν ομαδικά».

    Ουσιαστικά λοιπόν, η Πρέμιερ Λιγκ «αφαιρεί» τα brand name από τον χώρο των ακαδημιών, χωρίς να καταλύει τον όρο της ομαδικότητας. Έτσι κερδίζουν όλοι: Το αγγλικό ποδόσφαιρο γιατί παράγει δικό του προϊόν, οι ομάδες γιατί έχουν υπηρεσίες υψηλής ποιότητας με κονδύλια της Πρέμιερ Λιγκ και ταυτόχρονα έχουν έσοδα από πιθανές πωλήσεις και τέλος οι ποδοσφαιριστές, οι οποίοι λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα.

    • Οι τέσσερις άξονες της (εκ)παίδευσης

    To Τμήμα Ποδοσφαιρικής Ανάπτυξης της Πρέμιερ Λιγκ ορίζει τη λειτουργία του με βάση τέσσερις παράγοντες:

    • Games Programme

    Περιλαμβάνει όλες τις αγωνιστικές δραστηριότητες από την U9 μέχρι την U23. Γίνονται περισσότεροι από 10.000 αγώνες και διεξάγονται 212 φεστιβάλ και τουρνουά ποδοσφαίρου ετησίως, τα οποία ξεκινάνε από αγώνες 5×5, 6×6 κοκ και αγώνες σάλας στις μικρότερες ηλικίες και φτάνουν μέχρι την Πρέμιερ Λιγκ 2, δηλαδή την Πρέμιερ Λιγκ Νέων.

    Μέσα από όλα αυτά τα «σκαλοπάτια», στόχος είναι να γίνει η ομαλή μετάβαση από τις ακαδημίες στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Να σημειωθεί ότι από νεαρή ηλικία ακόμα, οι ομάδες παίρνουν μέρος σε διεθνή τουρνουά και ταξιδεύουν ανά την Ευρώπη για να παίξουν ποδόσφαιρο και με ξένες ομάδες.

    • Education

    Ναι καλά διαβάσατε! Η Πρέμιερ Λιγκ φροντίζει για την εκπαίδευση κάθε ποδοσφαιριστή. Υπάρχει ένα ολόκληρο εκπαιδευτικό σύστημα, με στόχο την πνευματική καλλιέργεια των ποδοσφαιριστών που θα είναι πρώτα από όλα άνθρωποι μορφωμένοι, σκεπτόμενοι και με ανεπτυγμένη την κριτική ικανότητα και έπειτα αθλητές. Τα παιδιά εξετάζονται σε τέσσερα βασικά μαθήματα και με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζουν ένα απολυτήριο.

    • Coaching

    Φανταστείτε μια μικρή ακαδημία προπονητικής που μέσα από διάφορα προγράμματα «παράγει» προπονητές ποδοσφαίρου, έτοιμους να χωθούν στην αγορά εργασίας των αγγλικών γηπέδων. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Πρέμιερ Λιγκ φροντίζει σε αυτή την εκπαίδευση να συμμετέχουν πολλοί άνθρωποι από μειονότητες, μετανάστες, αλλά και γυναίκες, υποστηρίζοντας στην πράξη την έννοια της ισότητας.

    «Ένα ποσοστό 50% -στην καλύτερη περίπτωση- των παικτών καταφέρνει να υπογράψει επαγγελματικό συμβόλαιο. Βέβαια, υπάρχει πρόβλεψη για την επαγγελματική κατάρτιση και των παιδιών που δεν τα καταφέρνουν να γίνουν επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, καθώς τους δίνεται η ευκαιρία να ακολουθήσουν τον δρόμο της προπονητικής, της φυσικοθεραπείας, της διαιτησίας.

    Υπάρχει η ανάλογη εκπαίδευση για όποιο παιδί το επιθυμεί σε κάθε ομάδα, ενώ τους παρέχονται και οι απαραίτητες διαπιστεύσεις για να ασκήσουν αυτά τα επαγγέλματα. Και στην ομάδα μας υπάρχουν πολλά παραδείγματα παικτών που τελικά έγιναν φυσιοθεραπευτές, γυμναστές, προπονητές κτλ.», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αλέξανδρος Στεφανάκης.

    • Elite Performance

    Περιλαμβάνει μια σειρά από προγράμματα (τουρνουά, πρωταθλήματα) μέσω των οποίων οι ποδοσφαιριστές θα καταφέρουν να αναπτυχθούν τόσο ποδοσφαιρικά όσο και σωματικά. Ειδικοί γυμναστές, προπονητές και μάνατζερ έρχονται σε επαφή με τις ακαδημίες των συλλόγων και προσπαθούν να τους βοηθήσουν με χρήσιμες συμβουλές, δείχνοντας τους τη σωστή κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουν τόσο οι ομάδες όσο και οι ποδοσφαιριστές, ώστε να αναδειχθούν όσο περισσότερο γίνεται οι ντόπιοι παίκτες.

    Φυσικά, δεν ανήκουν όλες οι ομάδες στην ίδια κατηγορία. Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες δυναμικότητας, οι οποίες δεν σχετίζονται με την κατηγορία στην οποία αγωνίζεται η πρώτη ομάδα. Κριτήρια για την κατηγοριοποίηση είναι περισσότεροι από δέκα παράγοντες, ανάμεσα στους οποίους, οι εγκαταστάσεις και οι δομές, οι προπονητές, η εκπαίδευση και άλλα. Όσο πιο ψηλά στην ιεραρχία τόσο περισσότερα κονδύλια λαμβάνουν από την Πρέμιερ Λιγκ, η οποία κάνει μια τεράστια επένδυση για να στηρίξει αυτήν την προσπάθεια.

    • Ενστάσεις και προβλήματα

    Ενστάσεις κατά του τρόπου λειτουργίας του Elite Player Performance Plan έχουν εκφραστεί κυρίως από συλλόγους μικρότερων κατηγοριών. Πιο συγκεκριμένα, μερικές ομάδες θεωρούν ότι με αυτό το σύστημα ευνοούνται περισσότεροι οι μεγάλοι σύλλογοι, τόσο από τα μεγάλα κονδύλια που απορροφούν, όσο και από το γεγονός ότι μπορούν πολύ εύκολα να παίρνουν ταλαντούχους ποδοσφαιριστές από ομάδες μικρότερων κατηγοριών.

    Αντιθέτως, οι σύλλογοι που βρίσκονται στο Category 3 και 4 δυσκολεύονται να αγοράσουν νέους ποδοσφαιριστές για τις ακαδημίες τους και αναγκαστικά αρκούνται στα «ταλέντα» που ξεπετάγονται από ομάδες τοπικού.

    Αυτό συμβαίνει γιατί με το νέο σύστημα έχει αλλάξει ο τρόπος που κοστολογούνται οι νέοι ποδοσφαιριστές. Ενώ παλιότερα υπήρχαν τα υποκειμενικά κριτήρια κάθε συλλόγου και η διαπραγμάτευση ανάμεσα στην πλευρά του νέου παίκτη και της ομάδας, πλέον η Πρέμιερ Λιγκ έχει θέσει αντικειμενικά κριτήρια για την αξία όλων των ποδοσφαιριστών. Αυτό κάνει την αποστολή των «μικρότερων» συλλόγων ακόμα πιο δύσκολη.

    Δείτε ενδεικτικά την κοστολόγηση των νεαρών ποδοσφαιριστών σύμφωνα με τα κριτήρια της Πρέμιερ Λιγκ:

    Ηλικία
    Ετήσιος μισθός
    aged 9–11£3,000
    aged 12–16£12,500 – £40,000 (ανάλογα την κατηγορία της ακαδημίας)

    Η κοστολόγηση των νεαρών παικτών ανάλογα με τις συμμετοχές τους στην πρώτη ομάδα:

    Συμμετοχές
    Premier League
    Championship
    League One
    League Two
    10£150,000£25,000£10,000£5,000
    20£300,000£50,000£20,000£10,000
    30£450,000£75,000£30,000£15,000
    40£600,000£100,000£40,000£20,000
    50£750,000£125,000£50,000£25,000
    60£900,000£150,000£60,000£30,000
    70£1,000,000£175,000£70,000£35,000
    80£1,100,000£200,000£80,000£40,000
    90£1,200,000£225,000£90,000£45,000
    100£1,300,000£250,000£100,000£50,000

    Έτσι, πολλές ομάδες που διαθέτουν ακαδημίες τέταρτης κατηγορίας έχουν αναγκαστεί να «βάλουν λουκέτο» στα αναπτυξιακά τμήματά τους ή να τα θέσουν εκτός συστήματος EPPP, με πρόσφατο παράδειγμα αυτό της Χάντερσφιλντ.

    Ένα ακόμα πρόβλημα που προέκυψε με τη δημιουργία του EPPP είναι η δυσκολία διαχείρισης του ανταγωνισμού από την πλευρά των παιδιών. Μέσα σε ένα τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον, τα παιδιά πολλές φορές δεν αντέχουν την πίεση, πόσο μάλλον όταν νιώθουν την απόρριψη από κάποιον σύλλογο.

    Παρά τη συνεχή επιτήρηση τους από ψυχολόγους έχουν παρατηρηθεί πολλά περιστατικά ψυχικής κατάρρευσης νέων ποδοσφαιριστών, με αποκορύφωμα την αυτοκτονία του 18χρονου Τζέρεμι Ουίστεν που συγκλόνισε την αγγλική κοινωνία (δείτε εδώ).

    • Συμπέρασμα

    Το οικοδόμημα που προσπαθούν να χτίσουν οι Άγγλοι γύρω από τις ακαδημίες τους εμπεριέχει επιστημονική γνώση, τεχνοτροπία, κοινωνικό πρόσωπο, εκπαιδευτικό χαρακτήρα, επαγγελματικό προσανατολισμό και έχει αρχίσει ήδη να αποδίδει, με το αγγλικό ταλέντο να διαχέεται σε ολόκληρη την Ευρώπη.

    Η προσωποκεντρική προσέγγιση φαίνεται να είναι το παρόν και το μέλλον στο χώρο των ακαδημιών και η «επανάσταση» που έχει επέλθει στα αναπτυξιακά τμήματα, μεταφέρεται με εκκωφαντικό τρόπο και στον χώρο του επαγγελματικού ποδοσφαίρου.

    Άλλωστε, ο μεγαλύτερος καθρέφτης του EPPP δεν είναι άλλος από την εθνική Αγγλίας, η οποία μοιάζει να μην έχει ταβάνι, κι ας μη διαθέτει τα ονόματα του παρελθόντος. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάει κανείς ότι πρόκειται για ένα σύστημα «χτισμένο» πάνω σε παιδιά και οι ισορροπίες κρέμονται πάντα σε μια κλωστή, μια κλωστή που δεν πρέπει να κόβεται.

    Κάνε follow τη σελίδα μας στο Instagram για περισσότερο υλικό από τα αγγλικά γήπεδα, αλλά και ποδοσφαιρικές ιστορίες που δεν θα διαβάσεις αλλού!