Ο αείμνηστος Βραζιλιάνος επιθετικός μέσος με το ελληνικό όνομα, Σόκρατες, και η μία του μόλις εμφάνιση στο Νησί με μια ομάδα-έκπληξη!
Είσαι Άγγλος, ζεις σε ένα χωριό του Δυτικού Γιόρκσαϊρ, λίγο έξω από το Λιντς και όπως κάθε Σάββατο, δίνεις παρών στην έδρα του τοπικού συλλόγου ποδοσφαίρου. Το ματς κυλά όπως πάντα, αγνά και ερασιτεχνικά, μέσα στην ομίχλη, το ψιλόβροχο και την λάσπη. Μόνο που η έδρα είναι κατάμεστη και όλοι είναι εκεί για αυτό που θα συνέβαινε στο 77o λεπτό του αγώνα. Όλοι θα γινόντουσαν μάρτυρες της σπουδαιότερης στιγμής στην ιστορία του μικρού συλλόγου τους και σ’ ένα από τα πιο παράξενα γεγονότα στο αγγλικό ποδόσφαιρο.
Σόκρατες Μπραζιλέιρο Σαμπάιο ντε Σόουζα Βιέιρα ντε Ολιβέιρα, ένας αείμνηστος επιθετικός μέσος, αρχηγός της εθνικής Βραζιλίας στα Μουντιάλ του ’82 και του ’86, θρύλος των Μποταφόγκο, Κορίνθιανς και Φιορεντίνα, απόφοιτος ιατρικής σχολής, άνθρωπος με βαθιά πολιτική συνείδηση, φιλοσοφικό μυαλό, εξού και τα ψευδώνυμα «Doctor Socrates», «Doutor» ή «Magrão».
Άξιος εκπρόσωπος του «Jogo Bonito», της βραζιλιάνικης «ποδοσφαιρικής ποίησης» στα 80s, o Σόκρατες λατρεύτηκε σε Βραζιλία και Ιταλία, σκόραρε πάνω από 130 γκολ στην καριέρα του σε μόλις 222 εμφανίσεις και ήταν από τους λαμπρότερους «μαέστρους» στην ιστορία του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου, όντας ένας από τους ποδοσφαιριστές με την πιο άρτια τεχνική κατάρτιση και διορατικότητα, που πάτησαν ποτέ στη γη.
Δεκατέσσερα χρόνια μετά το τέλος της αξιοζήλευτης καριέρας του, με τα προβλήματα υγείας να τον κυνηγούν, όντας αλκοολικός και φανατικός καπνιστής, θα άφηνε το Σάο Πάολο. Εκεί που στο παρελθόν, ο «Γιατρός» πρωτοστάτησε σε ένα κοινωνικό «πείραμα» που έμεινε στην ιστορία ως «κορινθιακή δημοκρατία», βάσει του οποίου οι ποδοσφαιριστές είχαν βαρύνοντα λόγο στα διοικητικά και αγωνιστικά ζητήματα και που, μέσω του ποδοσφαίρου, εξέφραζαν την αντίθεσή τους στη στρατιωτική δικτατορία που κυβερνούσε κάποτε την Βραζιλία.
Στα 50 του πια, θα έκανε για δεύτερη φορά στη ζωή του το υπερατλαντικό ταξίδι, μετά την θητεία του στην ιταλική Φιορεντίνα το 1984/85 και αυτή την φορά θα πατούσε στην Αγγλία. Εκεί, θα ξαναφορούσε τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια, χάρης στο όραμα ενός προπονητή από το Μίντλεσμπρο, του Σάιμον Κλίφορντ. Ο, επίσης, δεινός επιχειρηματίας είχε ιδρύσει, μέχρι το 2004, 600 ακαδημίες ποδοσφαίρου σε όλη την Βρετανία και σε πολλές άλλες χώρες, στα πλαίσια της βραζιλιάνικης ποδοσφαιρικής φιλοσοφίας.
Έχοντας μάθει τα μυστικά του ποδοσφαίρου από συνεργασίες και φιλίες του με «δασκάλους» του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου, όπως ο Ζίκο, ο Ριβελίνο και ο Ζουνίνιο, ο Κλίφορντ επεκτάθηκε προπονητικά σε όλον τον πλανήτη, χτίζοντας μια αξιέπαινη φήμη. Το 2003, θα αγοράσει εξ ολοκλήρου την Γκάρφορθ Τάουν, μια ερασιτεχνική ομάδα με έτος ίδρυσης το 1964 και έδρα σε μια μικρή πόλη κοντά στο Λιντς, με έντονο βιομηχανικό παρελθόν, λόγω των εργοστασίων επεξεργασίας κάρβουνου και των ανθρακορυχείων στην περιοχή.
Ο κύριος Κλίφορντ είχε, όμως, ένα φιλόδοξο όραμα. Ήθελε να πάρει την ερασιτεχνική ομάδα των «Ανθρακωρύχων» και να την φτάσει στην Football League και τα επαγγελματικά πρωταθλήματα μέσα σε μια δεκαετία. Μάλιστα, είχε δηλώσει ότι στο πλάνο του φιλοδοξούσε μέχρι το 2028 ο σύλλογος να σήκωνε την Premier League. Δεν άργησε, πάντως, με τις εντυπωσιακές κινήσεις. Τον Νοέμβριο του 2004, η ομάδα θα ανακοινώσει την συνεργασία της με τον θρυλικό Σόκρατες!
Ο 50χρονος, πλέον, Σόκρατες θα ξαναφορούσε τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια, καθώς θα υπέγραφε συμβόλαιο ενός μηνός, στον ρόλο του παίχτη-προπονητή. «Δεν ήθελε λεφτά για να έρθει εδώ, δεν ήθελε τίποτα», δήλωνε τότε στο BBC o Κλίφορντ.
«Είμαι σίγουρος ότι θα μάθω κάτι καινούριο. Δεν έχω βρεθεί ποτέ στην Βόρεια Αγγλία και πάντα δέχομαι να εμπλακώ σε νέες προκλήσεις. Μπορεί να μην είμαι πια ο πιο γρήγορος παίχτης στον αγωνιστικό χώρο, αλλά θα μπορέσω να θυμηθώ μερικά από τα κόλπα μου», είχε δηλώσει ο Βραζιλιάνος αστέρας.
Γκριζομάλλης πια, με εμφανή «μπυροκοιλιά», ο Σόκρατες θα έκανε το ντεμπούτο του στον αγώνα της Γκάρφορθ Τάουν με την Τάντκαστερ Άλμπιον. Και τι αγώνας θα ήταν αυτός, καθώς η ομάδα του Γκάρφορθ, όντας πρώτη στην βαθμολογία της ένατης κατηγορίας, θα αντιμετώπιζε την τρίτη αυτής, σε μια ξεκάθαρη μάχη για την άνοδο.
Στις 20 Νοέμβρη του 2004, ένα κρύο φθινοπωρινό απόγευμα στον αγγλικό βορρά, το Γουίτλεϊ Παρκ ήταν κατάμεστο. Περίπου 3.000 οπαδοί συγκεντρώθηκαν στις «χρονοφαγωμένες» εξέδρες του μικρού γηπέδου, προσέλευση εξαπλάσια από την συνηθισμένη. Έξω από το γήπεδο η πόλη έσφυζε από ζωή, σε αυτή την πρωτόγνωρη γιορτή. Οι παμπ ήταν γεμάτες, οι καντίνες τροφοδοτούσαν τεράστιες ουρές φιλάθλων και τα μπλουζάκια των πέντε λιρών με το όνομα του βραζιλιάνου θρύλου έγιναν ανάρπαστα.
«Ανησυχώ λίγο για τους μυς του, θα έχουν ατροφήσει», είχε δηλώσει ο Έρικ Μπράντλεϊ, 78χρονος υποστηρικτής της ομάδας, πρώην ανθρακωρύχος της περιοχής. «Αυτή είναι μια σπουδαία μέρα για Νοέμβριο στο Γιόρκσαϊρ, αλλά δεν νομίζω να είναι τόσο ζεστά όσο στην Βραζιλία. Πάντως η πόλη έχει ξαναζήσει αμέτρητους οπαδούς να κυκλοφορούν με φανέλες της Βραζιλίας στο παρελθόν. Υπήρχε φρενίτιδα για την Βραζιλία το 1982 και το 1986».
«Ο άνθρωπος είναι το παιδικό μου είδωλο, ένας ποδοσφαιρικός θεός», δήλωνε σε μια άλλη γωνιά του Γουίτλεϊ Παρκ ο Άλαν Τρου, ένας 38χρονος από το Μάντσεστερ, που κρατούσε ένα μόλις υπογεγραμμένο πορτραίτο του Σόκρατες. Ο 50χρονος βετεράνος δεν ξεκίνησε βασικός, καθώς η προθέρμανση του συμπεριλάμβανε δύο μπουκάλια Budweiser και τρία τσιγάρα στα αποδυτήρια, όπως είχε δηλώσει μια πενταετία μετά ο Κλίφορντ. Δεν του φαινόταν καλή ιδέα να τον ρισκάρει με ένα ολόκληρο ημίχρονο, αλλά ο «Γιατρός» ήθελε να παίξει.
Ο αγώνας ξεκίνησε ονειρικά για τους «Ανθρακωρύχους» με δύο τέρματα από τους Άντι Ρόουνα και Γκάβιν Μπέρμιγχαμ. Ο ρυθμός ήταν φρενήρης. Μέχρι το 57ο λεπτό η Ταντκάστερ είχε ισοφαρίσει με γκολ από τον Άλαν Τζάκσον και τον Στιβ Γουόρντ. Υπήρξε μια αλλαγή στη συνέχεια, το πλήθος φώναζε ρυθμικά «Doctor, Doctor», αλλά θα έμενε απογοητευμένο. Ο Ζακ Ζομπλόν θα περνούσε στην θέση του Έλληνα επιθετικού Νίκου Μανουσίου.
Στη συνέχεια, ο Ρόουαν, ένας ηλεκτρολόγος τις καθημερινές, ανατράπηκε στην περιοχή του πέναλτι. Και πάλι το πλήθος ήθελε απεγνωσμένα να δει τον Σόκρατες, έναν από τους καλύτερους εκτελεστές πεναλτι στη ιστορία του ποδοσφαίρου, να κερδίζει το ματς για την ομάδα τους. Και πάλι μείνανε με την ελπίδα. Ο κλήρος έπεσε στον Γκρεγκ Κέλι, που τελικά θα αστοχούσε. Στο 77ο λεπτό, όμως, ήταν ώρα να γραφτεί ιστορία.
Ο Ματ Χιγκινμπότον θα αποχωρούσε από τον αγωνιστικό χώρο και την θέση του θα έπαιρνε ο Σόκρατες των δύο Παγκοσμίων Κυπέλλων, της Κορίνθιανς, της Φλαμένγκο, της Σάντος και της Φιορεντίνα. Πανζουρλισμός επικράτησε στις εξέδρες. Μια ογκώδης παρουσία με μια XL φανέλα, μαύρα γάντια και φαρδιά σορτς μέχρι τα γόνατα, πέρασε στο χορτάρι. Ο 50χρονος θα ένιωθε σαν να έπαιζε για την «Σελεσάο», καθώς η Γκάρφορθ φορούσε κίτρινες φανέλες και μπλε σορτσάκια.
Η πρώτη του επαφή ήταν ένα φιλόδοξο μακρινό σουτ, που με ευκολία μπλόκαρε ο αντίπαλος τερματοφύλακας. Αρκέστηκε στο υπόλοιπο παιχνίδι να κινείται σ’ ένα μικρό χώρο στο κέντρο του γηπέδου, καθώς ο πάλαι ποτέ ταχύτατος και χαρισματικός playmaker, σχεδόν περπατώντας, ακούμπησε άλλες τέσσερις φορές την μπάλα. Μια επιτυχημένη πάσα, μια κομμένη κάθετη, ένα μπλοκαρισμένο σουτ και μια απελπιστική σέντρα προς την αντίπαλη περιοχή.
Τελικά, ο αγώνας ήρθε 2-2. Ο «Γιατρός» φαινόταν ανακουφισμένος, που σύντομα θα άφηνε πίσω τον παγωμένο αέρα του Γιόρκσαϊρ. Οι οπαδοί, με το σφύριγμα της λήξης, εισέβαλαν στο γήπεδο για να πλησιάσουν τον μεγάλο θρύλο, πριν εξαφανιστεί στο τούνελ για τα αποδυτήρια. Δεν θα ξαναπατούσε από τότε στο χορτάρι του Γουίτλεϊ Παρκ.
Εφτά χρόνια μετά, ο Κλίφορντ είχε χάσει για πάντα έναν φίλο. Σε έναν κυριακάτικο αγώνα στις αρχές του Δεκέμβρη του 2011, το γήπεδο της Γκάρφορθ ήταν «ντυμένο» στα μαύρα. Ενός λεπτού σιγή κρατήθηκε πριν από την έναρξη. Στις εξέδρες αντηχούσε το σύνθημα «Doctor, Doctor». Ένα πανό ήταν υψωμένο. Έγραφε «Γιατρέ Σόκρατες, αναπαύσου εν ειρήνη».
Ο Σόκρατες Μπραζιλέιρο Σαμπάιο ντε Σόουζα Βιέιρα ντε Ολιβέιρα είχε αφήσει στα 57 την τελευταία του πνοή. Η Βραζιλία πενθούσε. Ο Κλίφορντ πενθούσε. Μπορεί ο «βραζιλιάνος μάγος» να αγωνίστηκε μόλις μια φορά για τον σύλλογο του, αλλά σχεδόν μια δεκαετία μετά, είχε να λέει ότι η εμφάνιση του στο γήπεδο και στα αποδυτήρια εκείνες τις δύο εβδομάδες έδωσαν την ώθηση για την τότε άνοδο της Γκάρφορθ Τάουν.
«Έφερε ένα είδος μαγείας σε μας. Ο σύλλογος ήταν στα όρια της πτώχευσης, αλλά έγινε μέρος της μάχης μας για άνοδο και περαιτέρω ανάπτυξη. Ήταν ο πιο ευφυής άνθρωπος που συνάντησα στο χώρο του ποδοσφαίρου. Θα είναι για πάντα ξεχωριστός, έχουμε χάσει έναν μοναδικό άνθρωπο και έναν μοναδικό ποδοσφαιριστή».
