Η μέρα που η UEFA κατέσχεσε τα «διαβατήρια» των αγγλικών συλλόγων

Στις 2 Ιουνίου του 1985 ήρθε η οριστική επιβεβαίωση πως ο χουλιγκανισμός έχει πια «κατασπαράξει» το αγγλικό ποδόσφαιρο με την UEFA να ανακοινώνει τον αποκλεισμό αορίστου χρόνου για όλους τους συλλόγους της χώρας, λίγες μόλις ημέρες μετά την σπαρακτική τραγωδία του Χέιζελ.

 

Από το 1977 έως το 1984 το αγγλικό ποδόσφαιρο ζούσε μια «χρυσή» εποχή με τις ομάδες που το αντιπροσώπευαν στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις να φτάνουν στην κατάκτηση εφτά (!) τροπαίων σε αυτό το διάστημα. Δυστυχώς οι συνεχείς επιτυχίες και η αυξανόμενη δημοφιλία του αθλήματος κατέκλυσαν τις μάζες και δημιούργησαν παθιασμένους και σκληροπυρηνικούς οπαδούς, εκτοξεύοντας πριν τον ερχομό του 1985 τα κρούσματα του χουλιγκανισμού.

Η τότε πρωθυπουργός Margaret Thatcher είχε ήδη καταστρώσει τα σχέδια της για αδέκαστη αντιμετώπιση του φαινομένου, θεωρώντας την λεγόμενη English Disease ένα από τα βασικά μελήματα κατά την διάρκεια της θητείας της και όσους ασχολούνταν με -ή ακόμη και παρακολουθούσαν- το ποδόσφαιρο «εχθρούς εκ των έσω». Πολλοί στο Νησί αντιτάχθηκαν ευθύς εξαρχής στην σκληρή της στάση, όμως οι πέντε μήνες του νέου έτους (1985) έφτασαν για να επιβεβαιώσουν και με το παραπάνω τα πιστεύω της!

 

uefa ban

 

Στις 13 Μαρτίου ο προημιτελικός του FA Cup μεταξύ Luton και Millwall σημαδεύτηκε από εκτεταμένες συμπλοκές μεταξύ των οπαδών πριν, κατά την διάρκεια και μετά το τέλος του αγώνα, με το Kenilworth Road να μοιάζει με γιαπί και την γηπεδούχο ομάδα να επιβάλλει απαγόρευση εισόδου σε οπαδούς φιλοξενουμένων για τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Συνέχεια είχε στις 11 Μαΐου η «φονική» φωτιά στο ξύλινο Valley Parade της Bradford, όπου 56 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους, με την πύρινη λαίλαπα να ξεκινά από αποτσίγαρο, πού έπεσε σε μια μάζα από σκουπίδια, θαμμένη κάτω από τις κερκίδες. Μάλιστα την ίδια ημέρα στον αγώνα μεταξύ Birmingham και Leeds, η συμπλοκή των οπαδών οδήγησε στην κατάρρευση ενός τοίχου του St Andrew’s, με τον 15χρονο Ian Hambridge να ανασύρεται νεκρός από τα χαλάσματα.

Φυσικά το αποκορύφωμα δεν ήταν άλλο από την Τραγωδία του Χέιζελ στις 29 του ίδιου μήνα, όταν οι φίλαθλοι της Liverpool κατέρριψαν έναν τοίχο του εθνικού σταδίου στις Βρυξέλλες, τραυματίζοντας περισσότερα από 600 άτομα και οδηγώντας στον θάνατο 39. Οι δικαιολογίες περί ανεπαρκών εγκαταστάσεων του σταδίου, εχθρικής και προκλητικής συμπεριφοράς των υπεράριθμων οπαδών της Juventus, λόγω της κατάκτησης του τροπαίου τον προηγούμενο χρόνο απέναντι στην επίσης ιταλική Roma, και αστικής ευθύνης, καθώς τα λεγόμενα «ουδέτερα» εισιτήρια δόθηκαν στους Γιουβεντίνους, που βρέθηκαν έτσι μια ανάσα από τους αντιπάλους τους, δεν ελάφρυναν στο ελάχιστο την ευθύνη των φιλάθλων των «Κόκκινων».

 

uefa ban

 

Έτσι στις 31 Μαΐου ο τότε πρόεδρος της FA, Bert Millichip, ανακοινώνει την απαγόρευση της συμμετοχής των αγγλικών συλλόγων στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, δηλώνοντας παράλληλα πως αυτή είναι η απαρέγκλιτη απόφαση της εγχώριας κυβέρνησης ανεξάρτητα από την απόφαση της UEFA, που αναμενόταν. «Είναι απαραίτητο πρώτα να απαλλάξουμε το άθλημα από τον χουλιγκανισμό στην ίδια μας την χώρα, πριν γίνουμε ικανοί να ταξιδέψουμε ξανά στο εξωτερικό», θα είναι η λιτή ρήση της «Σιδηράς Κυρίας», που έβλεπε μπροστά της μια τέλεια ευκαιρία να εφαρμόσει τα σκληρά της μέτρα.

Η «απάντηση» της UEFA δεν αργεί να φτάσει, αφού μόλις δύο ημέρες μετά καταδικάζει τα τραγικά γεγονότα και επιβάλλει τον αποκλεισμό όλων των ομάδων της χώρας για απροσδιόριστο χρόνο, τονίζοντας πως βαρύτατη τιμωρία «περιμένει» την Liverpool λόγω της υπαιτιότητάς της στα τραγικά γεγονότα στην βελγική πρωτεύουσα. Η αμείλικτη ποινή δεν προκάλεσε έκπληξη, όμως οι σφοδρές αντιδράσεις δεν έλειψαν. «Είναι άδικο να τιμωρούνται σύλλογοι, που δεν είχαν καμία ανάμειξη στην τραγωδία του Χέιζελ», θα δηλώσει εν μέσω αγανάκτησης ο πρόεδρος της Football League, Jack Dunnett.

 

uefa ban

 

Η αλήθεια είναι όμως πως οι περισσότεροι κατανοούσαν πως η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο και αυτή η φαινομενικά υπερβολική απόφαση έμοιαζε με τελευταία «σανίδα σωτηρίας» για το εγχώριο ποδόσφαιρο. «Υπάρχει μεγάλη οργή στην Ομοσπονδία. Το αίσθημα δικαιοσύνης έχει φουντώσει. Πρέπει να γίνει κάτι δραστικό», θα διαμηνύσει ο πρόεδρος της σκωτσέζικης FA και εκλεκτό μέλος της UEFA, David Will. «Οι περισσότεροι από εμάς δεν θέλουμε να ξαναδούμε τους συλλόγους μας πίσω στην Ευρώπη πριν ξεδιαλύνουμε την κατάσταση στο σπίτι μας», θα πει ξεκάθαρα ο γραμματέας της FA, Ted Croker.

Στα επόμενα χρόνια μια σειρά από δράσεις άλλαξαν εντελώς το «τοπίο» στις ποδοσφαιρικές εξέδρες, με το αλκοόλ να απαγορεύεται δια ροπάλου από τα βρετανικά γήπεδα, τους οπαδούς να υποχρεώνονται να έχουν κάρτα μέλους ώστε να είναι γνωστά τα στοιχεία τους και το κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης να εγκαθίσταται σταδιακά σε όλο και περισσότερες έδρες. Άλλωστε από όσα συνέβησαν στις Βρυξέλλες 14 φίλαθλοι της Liverpool καταδικάστηκαν σε ποινή τριετούς κάθειρξης, αποδεικνύοντας πως τα «ποδοσφαιρικά εγκλήματα» μπορούν να τιμωρηθούν κι αυτά ιδιαίτερα αυστηρά.

 

uefa ban

 

Οι αγγλικές ομάδες τελικά επανήλθαν στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις μετά από πέντε χρόνια -με το πέρας του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1990-, με την Liverpool να μένει εκτός για έναν επιπλέον χρόνο -αντί για πέντε που της είχαν επιβληθεί αρχικά- από τους υπόλοιπους συλλόγους . Ο χουλιγκανισμός είχε πια σε μεγάλο μέρος ηττηθεί και σε λιγότερο από δύο χρόνια μετά την λήξη του αποκλεισμού δημιουργήθηκε η Premier League, μια από τις σημαντικότερες λίγκες παγκοσμίως. «Το Χέιζελ αποτέλεσε ο σπόρος για την δημιουργία της Premier League. Ένας ζωοφόρος οργανισμός δημιουργήθηκε μέσα από μία τραγωδία», θα δηλώσει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Football Supporters’ Federation, Rogan Taylor.

Στις 5 Απριλίου του 2005 η Liverpool αντιμετώπισε την Juventus στα πλαίσια των προημιτελικών του Champions League, στο πρώτο ματς μεταξύ των δύο μετά από περίπου 20 χρόνια, με τους οπαδούς των δύο ομάδων να κρατούν ενός λεπτού σιγή στην μνήμην όσων χάθηκαν τόσο άδικα εκείνη την νύχτα. Οι «Κόκκινοι» στην συνέχεια εκείνης της πορείας κατέκτησαν το βαρύτιμο τρόπαιο στον τελικό της Κωνσταντινούπολης απέναντι σε μία άλλη ιταλική ομάδα, την Milan. Εκείνος ο τίτλος αποτέλεσε τον δεύτερο από τους έξι συνολικά που θα κατακτήσουν αγγλικές ομάδες μετά την επιστροφή τους στην Ευρώπη με τους υπόλοιπους να ανήκουν σε Manchester United (Champions League 1998/99, 2007/08 και Europa League 2016/17) και Chelsea (Champions League 2011/12 και Europa League 2012/13).