Την Τρίτη, ο Henrikh Mkhitaryan έκανε γνωστό μέσω αναρτήσεων στα social media, ότι θα μείνει εκτός του τελικού του Europa League που θα διεξαχθεί στο Μπακού, τη πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν. Ο λόγος βέβαια δεν είναι αγωνιστικός, αλλά πολιτικός.
Η σύγκρουση Ναγκόρνο – Καραμπάχ
Ο ποδοσφαιριστής της Arsenal, γεννημένος στο Γιερεβάν της Αρμενίας, αποτελεί ένα ακόμα «θύμα» πολιτικών συγκρούσεων. Αιτία αυτής της σύγκρουσης είναι μια περιοχή που ονομάζεται Ναγκόρνο – Καραμπάχ. Μετά τη κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, χάρτης της περιοχής άλλαξε ριζικά. Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν ανεξαρτητοποιούνται, όμως ένα κομμάτι στον Νότιο Κάυκασο έμελλε να αποτελέσει την «έριδα» για τις δύο χώρες μέχρι και σήμερα, μετρώντας πάνω από 30 χιλιάδες θύματα.
Το «ορεινό Καραμπάχ», όπως μεταφράζεται στα ελληνικά, είναι μια περιοχή που ελέγχεται από τη Δημοκρατία του Αρτσάχ (πρώην Δημοκρατία Ναγκόρνο – Καραμπάχ), μια δημοκρατία μη αναγνωρισμένη και μονομερώς ανακηρυγμένη. Ο ΟΗΕ θεωρεί τη περιοχή ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν, αλλά στη πραγματικότητα βρίσκεται υπό τον έλεγχο Αρμενίων αυτονομιστών, με τον πληθυσμό που κατοικεί εκεί να είναι κατά βάση Αρμένιοι.
Το κλίμα είχε αρχίσει να «ζεσταίνεται» από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, λίγο πριν τη διάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ δηλαδή. Η Εθνοσυνεύλευση της Δημοκρατίας Ναγκόρνο – Καραμπάχ ψήφισε υπέρ της ένωσης της περιοχής με την Αρμενία, ενώ πραγματοποιήθηκε δημοψήφισμα (το οποίο είχε μποϊκοτάρει ο αζερικός πληθυσμός της περιοχής), βάσει του οποίου, οι ψηφοφόροι ψήφισαν υπέρ της ανεξαρτησίας της περιοχής. Ενώ αυτή η ζήτηση για ενοποίηση με την Αρμενία ξεκίνησε ειρηνικά, στη συνέχεια οι συγκρούσεις άρχισαν να αυξάνονται και να γίνονται όλο και πιο βίαιες.
Ο πόλεμος ξεσπά το 1991 και παρά τη διεθνή διαμεσολάβηση η κατάσταση κλιμακώνεται. Αποτέλεσμα οι Αρμένιοι να καταλαμβάνουν κομμάτια του Ναγκόρνο – Καραμπάχ και των γύρω περιοχών, απειλώντας τη συμμετοχή άλλων χωρών. Μέχρι το τέλος του 1994, όλη η περιοχή θα ανήκει στους Αρμένιους. Μετά από παρέμβαση της Ρωσίας, υπογράφεται εκεχειρία το Μάιο του ’94. Στο μεταξύ, 230.000 Αρμένιοι από το Αζερμπαϊτζάν και 800.000 Αζέροι από την Αρμενία εκδίωθηκαν από τα σπίτια τους. Η ιστορία παρόλα αυτά δεν τελειώνει εκεί.
Το Μάρτιο του 2008, κατά τη διάρκεια εκλογών στην Αρμενία, ξεσπούν αψιμαχίες. Πρόκειται για την πιο αιματηρή σύγκρουση μεταξύ των εθνοτικών Αρμενίων και Αζερικών δυνάμεων στη περιοχή από το 1994, στοιχίζοντας τη ζωή σε 20 στρατιώτες. Τρία χρόνια αργότερα, ένα 10χρονο παιδί θα πέσει νεκρό από σφαίρα Αρμένιου σκοπευτή. Από το 2009 και έπειτα, ο αριθμός των θυμάτων φτάνει τους 3.000, οι περισσότεροι στρατιώτες. Κατά τη δεκαετία που διανύουμε, η κατάσταση μοιάζει με «ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί». Η Δημοκρατία του Αρτσάχ παραμένει μια «de facto» δημοκρατία και παρά τις όποιες προσπάθειες για επίλυση του ζητήματος, καμία από τις δύο πλευρές δεν κάνει τη παραμικρή παραχώρηση. Γεγονός που αιτιολογεί και τον αποκλεισμό του Mkhitaryan από την αποστολή της Arsenal για τον τελικό στο Μπακού.
Η ιστορία που επαναλαμβάνεται και το «Equal Game» της UEFA
Ο «Micki» δεν είναι ένας συνηθισμένος Αρμένιος. Συμπληρώνοντας τα 30 χρόνια έχει καταφέρει να κερδίσει 8 φορές το βραβείο για τον καλύτερο Αρμένιο ποδοσφαιριστή, είναι αρχηγός της εθνικής ομάδας της χώρας του, ενώ έχει αγωνιστεί με φανέλες πολύ μεγάλων ομάδων της Ευρώπης. Κι όμως, το όνομά του αυτές τις μέρες «φιγουράρει» στις πρώτες θέσεις των μηχανών αναζήτησης για τους λάθος λόγους.
Εξαιτίας της έκρυθμης κατάστασης, οι ιθύνοντες των «Κανονιέρηδων» ζήτησαν διαπιστευτήρια από την UEFA για την ασφάλεια του ποδοσφαιριστή της ομάδας τους. Ο υπουργός εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν γνωστοποίησε πως θα χορηγηθεί στον Mhkitaryan η απαραίτητη βίζα εφόσον ζητηθεί, για να μπορεί να εισέλθει νόμιμα στη χώρα. Μάλιστα δήλωσε ότι «Ο αθλητισμός και η πολιτική είναι διαφορετικά πράγματα». Την ίδια στιγμή που πριν μερικούς μήνες, στο πλαίσιο των ομίλων του Europa League αυτή τη φορά, ο Αρμένιος έμεινε εκτός αποστολής για τον αγώνα με την Qarabağ. Ο Unai Emery είχε προβεί σε αυτή τη κίνηση εξαιτίας ενός προβλήματος τραυματισμού, αλλά η αλήθεια είναι ότι προσπάθησε να προστατεύσει τον παίκτη του, από ένα κοινό σχεδόν 70.000 Αζέρων που θα γέμιζαν το γήπεδο.
Ανάλογη αντιμετώπιση έλαβε το 2015 σε αναμέτρηση με την Gabala, όταν αγωνιζόταν με τα χρώματα της Dortmund. Τότε βέβαια, η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν δε χορήγησε βίζα στον Αρμένιο, αφήνοντας να εννοηθεί ότι σε περίπτωση που εισέλθει στη χώρα τους θα συλληφθεί. Για να αποφύγουν λοιπόν, ένα διπλωματικό επεισόδιο οι Βεστφαλοί, αποφάσισαν να αφήσουν πίσω τον Αρμένιο, την ίδια στιγμή που η UEFA διαμήνυε ότι αν δεν υπάρχει πρόβλημα τραυματισμού ή τιμωρίας, δεν υπάρχει λόγος να μείνει εκτός αποστολής.
Επιστροφή στο παρόν, όπου οι άνθρωποι της Ευρωπαϊκής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, σε απάντηση των αιτημάτων της Arsenal και κατ’επέκταση του ίδιου του ποδοσφαιριστή, δεν πήραν ξεκάθαρη θέση. Με slogan το «Equal Game» και ολόκληρες καμπάνιες σχετικά με την ισότητα στο ποδόσφαιρο, διαπράττει ένα μεγάλο «Foul» εδώ. Ο Mkhitaryan σίγουρα νιώθει αδικημένος από μια τέτοια εξέλιξη, αφού θα παρακολουθήσει τις προσπάθειες των συμπαικτών του από την τηλεόραση.
Σε μια κίνηση διαμαρτυρίας πολλοί ζήτησαν από την Arsenal να «μποϊκοτάρει» τον τελικό. Ένα πιο λογικό αίτημα, θα ήταν αυτό της αλλαγής έδρας του τελικού. Προφανέστατα, μια τέτοια κίνηση θα δημιουργούσε μια ανισότητα σε βάρος του Αζερμπαϊτζάν. Η UEFA άλλωστε έχει ως στόχο να δώσει τη δυνατότητα σε μη προηγμένες χώρες να φιλοξενήσουν μεγάλα παιχνίδια. Βέβαια δεν αποκλείεται να κρύβεται κάτι άλλο πίσω από την διοργάνωση του τελικού στη πόλη του Μπακού. Μια απόφαση που λήφθηκε τον Σεπτέμβριο του 2017, λίγες μόλις εβδομάδες μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου «Laundromat». Διαρροές από τράπεζα έδειξαν ότι, από το 2012 μέχρι το 2014 το Αζερμπαϊτζάν είχε ξεπλύνει δύο εκατομμύρια σε ευρωπαϊκά ιδρύματα και εταιρείες, με σκοπό να βελτιώσει την εικόνα του στο εξωτερικό. Ίσως λοιπόν, οι λόγοι να είναι καθαρά οικονομικοί.
Οι διαμαρτυρίες δε σταματούν εκεί
Όπως έχει γίνει αντιληπτό, δεν είναι μόνο το θέμα με τον Mhkitaryan που έχει βάλει την UEFA στο στόχαστρο τον οπαδών. Το ταξίδι ως τη πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν από το Λονδίνο είναι αρκετά δύσκολο και ακριβό. Πτήσεις απευθείας από Λονδίνο για Μπακού δεν υπάρχουν, γεγονός που δυσχεραίνει τα σχέδια των οπαδών και των δύο ομάδων να ταξιδέψουν. Επιπλέον, ενώ ο αριθμός των θέσεων του σταδίου φτάνει τις 68.000, η κάθε ομάδα έλαβε 6.000 εισιτήρια για τις ανάγκες των φιλάθλων της. Αριθμός πολύ μικρός, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς τη δυναμική και το μέγεθος των δύο συλλόγων.
Στο πλαίσιο της γενικότερης διαμαρτυρίας, η Arsenal έστειλε ακόμα μια επιστολή στην UEFA, αναφορικά με τα εισιτήρια, αναζητώντας του λόγους για τον μικρό αριθμό, ζητώντας την αύξησή τους και ταυτόχρονα επίλυση του προβλήματος με το ταξίδι από Λονδίνο. Η απάντηση της ομοσπονδίας δεν άργησε να έρθει, αλλά ήταν κάθε άλλο από εξυπηρετική.
Πολλές φορές μια ομάδα ή μια ομοσπονδία θα κληθεί να πάρει μια απόφαση για να προστατεύσει ως ένα βαθμό το άθλημα και το προϊόν της. Σε αυτή τη περίπτωση η UEFA έδειξε αδυναμία (μη θέληση θα πω εγώ), για να επιδιορθώσει τη κατάσταση. Έχοντας από τη μια τις «μίζες» των Αζέρων και από την άλλη τις επιθυμίες χιλιάδες κόσμου, αλλά και του Mhkitaryan φυσικά, επέλεξαν το πρώτο. Κι όλο αυτό διαφημίζοντας ότι «Το ποδόσφαιρο είναι ανοικτό για όλους».
Συντάκτης: Βασίλης Βασιλείου
